چهارشنبه 30 خرداد 1386 / 5 جمادي الثاني 1428/ 20 ژوئن 2007،     4صفحه ضميمه شماره 154

افق
هفته نامه خبري حوزه‌هاي علميه
ويژه نامه رحلت حضرت آية الله العظمي فاضل لنکراني

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله:
موت العالم مصيبة لاتجبر و ثلمة لاتصد و هو نجم طمس
در گذشت عالم، مصيبتي جبران ناپذير و رخنه‌اي بسته ناشدني است. او ستاره‌اي است که غروب مي‌کند.

کنز العمال 58/288

سرمقاله:

بسم الله الرحمن الرحيم

فقيه مجاهد

جهاد و اجتهادگرچه از نظر معنوي به يک ريشه مي‌رسند اما در معناي اصطلاحي نماينده دو حوزه فکري‌اندکه گاه با هم در يک جا جمع مي شوند و گاه يکي علت ايجاد ديگري مي‌شود.

از آنجا که انصراف يکي از اين دو در نرم افزاري برودن و ديگري در سخت افزاري بودن است، در  بسياري از نگاه‌ها، اين دو ،‌هم سنخ ديده نمي‌شوند و بر اين اساس است که برخي مي‌پندارند مجتهد نبايد يا نمي‌تواند مجاهد باشد و اگر شنيدند کسي اين گونه است مي‌گويند يا مجتهد است يا مجاهد ، نمي‌توان هر دو بود!

اين روزها شاهد ارتحال يکي از مراجع بزرگ تقليد بوديم که هم شهره به اجتهاد بود و هم جهاد، فقيه فقيد آية الله العظمي فاضل لنکراني از آيات عظامي بودند که در عين وزانت علمي که بزرگان حوزه به آن اذعان داشتند، تا آخرين لحظات بر مبارزه و جهاد اصرار و تأکيد مي‌ورزيدند. برخي شايد تصور کنند که مرجعيت و مبارزه قابل جمع نيست، اما اين عالم فرزانه به عنوان شاگر بنيانگذار جمهوري اسلامي حضرت امام خميني قدس سره نمادي بود که به روشني امکان اجتماع جهاد و اجتهاد را در عالمان ديني نشان داد.

جايگاه علمي اني انديشمند بزرگ از چنان رفعتي برخوردار بود که صاحب نظران حوزه‌هاي علميه، آن عزيز را از ارکان سترگ علمي حوزه مي‌دانستند و همين نگاه نيز به ايشان در عرصه مبارزه و جهاد بود. کافي است براي اثبات اين امر مروري به تاريخ انقلاب اسلامي داشته باشيم؛ حمايت‌هاي بي‌دريغ از امام، فريادگري عليه رژيم طاغوت و پذيرا شدن تبعيد، زندان و شکنجه براي اصلاح‌گري ديني، از شاخصه‌هايي است که شخصيت انقلابي اين زعيم بزرگ را جلوه‌اي خاص بخشيده بود.

قرار گرفتن اين دو عنصر در کنار هم به عنوان دو مؤلفه بزرگ شخصيت اسلامي ـ اجتماعي آن مرجع بزرگ، بصيرت و تيزهوشي ديني ـ سياسي را به ايشان هديه کرده بود، به گونه‌اي که صيت شهرت ايشان از مرزهاي ايران اسلامي گذشت و بسياري از شيعيان جهان به خيل مقلدان ايشان پيوستند.

اعلاميه‌هاي تيزبينانه ايشان در مسايل مختلف امت اسلامي نشانگر فقاهت توأم با فرزانگي و کياست همراه با ديانت اين مرجع جليل القدر بود.

تدريس قوه آن فقيه و اصولي شهير، مباني امام خميني قدس سره را در ميادين علمي حوزه احيا کرده بود و پشتيباني بي پروايش از انقلاب و مقام معظم رهبري، تجلي کارکرد مؤثر حوزه در پاسداشت امام و انقلاب بزرگ آن رهبر کبير بود.

کوتاه سخن آنکه در کنار همه اضلاع گوناگون شخصيت والاي اين مرجع عالي قدر، قرار گرفتن فقاهت در کنار مبارزه، در تمام عمر علمي، ايشان را نماد بارز مجتهدان مجاهد ساخته بود.

روح ملکوتي‌اش در اعلي عليين با اهل بيت عصمت و طهارت صلوات الله عليه محشور باد.

وداع با فقيه مجاهد ...

در سالروز شهادت ام ابيها حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها شعيان و ارادتمندان به ساحت فقاهت و مرجعيت با حضوري با شکوه در خيابان‌هاي عش آل رسول و صحنين حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها با مرجع عالي قدر حضرت آية الله العظمي حاج شيخ محمد فاضل لنکراني وداع کردند.

از نخستين ساعات دوشنبه 28 خرداد 1386 دهها هزار نفر از مردم سوگوار با حضور در مسجد امام حسن عسکري عليه السلام را به دوش گرفته و با فرياد‌هاي «عز عزاست امروز، روز عزاست امروز ، مرجع تقليد ما پيش خداست امروز/ مهدي صاحب زمان صاحب عزاست امروز» به سمت حرم مطهر کريمه اهل بيت عليهم السلام تشييع کردند.

در اين مراسم که ايات عظام وحيد خراساني، مکارم شيرازي ، شبيري زنجاني، صافي گلپايگاني، نوري همداني، سبحاني و حضرات آيات جوادي آملي، اميني ، مؤمن، اشتهاردي، مصباح يزدي، امام کاشاني ، گرامي، جنتي، رئيس دفتر مقام معظم رهبري، نمايندگان رؤساي سه قوه، مدير حوزه علميه قم، حجة الاسلام و المسلمين سيد حسن خميني، دادستان کل کشور، فرمانده کل سپاه پاسداران، دبير شوراي امنيت ملي کشور و تعدادي از وزرا و مسئولان عالي رتبه کشوري و لشکري حضور داشتند، پس از اقامه نماز به امامت آية الله العظمي وحيد خراساني، پيکر پاک آية الله العظمي فاضل لنکراني قدس سره در کنار ديگر مراجع عالي‌قدر فقيد شيعه در مسجد بالاسر حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها به خاک سپرده شد.

حجة الاسلام و المسلمين محمد جواد فاضل لنکراني

پدرم به آن چه دوست داشت رسيد

حجة الاسلام و المسلمين محمد جواد فاضل لنکراني لحظاتي پس از دفن پدر در مصاحبه‌اي اختصاصي با خبر نگار مرکزي خبر حوزه، با بياناين که «پدرم به آن چه دوست داشت رسيد» گفت: ايشان از طرف مادر به حضرت صديقه کبري سلام الله عليها منسوب بودند.

مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني علاقه خاصي به حضرت زهرا سلام الله عليها داشتند وچند روز آخر عمر خود دائماً از زمان ايام فاطميه سؤال مي‌کردند، گويي مي‌دانستند سعادت بزرگي نصيب ايشان خواهد شد و همزمان با روز شهادت اين بانوي بزرگ اسلام دفن خواهند شد.

وي افزود: تشييع شکوهمند امروز، بيانگر عشق و ارادت مخلصانه مردم به حضرت زهرا سلام الله عليها و دوستداران آن حضرت است. تشييع پيکر اين عالم رباني با حضور پرشور مردم و همراه با شور فاطمي برگزار شد. من دست همه شرکت کنندگان را مي‌بوسم  و اميدوارم حضرت زهرا سلام الله عليها به همه اجر و پاداش جزيل عنايت فرمايد.

حجة الاسلام و المسلمين فاضل لنکراني عشق و علاقه مردم به مرجعيت و روحانيت را ستود و گفت: علاقه مردم به مرجعيت ريشه در اعتقاد آنان به ولايت دارد که بايد اين رشته اتصال از راه رحانيت و پيروي از آنان حفظ شود.

وي براي طول عمر مراجع عظام تقليد دعا و از بزرگان، علما و نمايندگان مقام معظم رهبري، هيئت ولت و مجلس شوراي اسلامي و عموم مردمي که از شهرهاي مختلف به قم آمده بودند، صميمانه سپاسگزاري کردند.

پيام هاي تسليت بزرگان جهان تشيع

مرجع عالي قدر شيعيان، حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ محمد فاضل لنکراني قدس سره پس از ده‌ها سال مجاهدت علمي و معنوي در راه ترويج معارف نوراني اهل بيت عليهم السلام تربيت هزاران طلبه عالم و فاضل و تأليف آثار ارزشمند علمي، مقارن ساعت 3 بعد از ظهر روز شنبه 26 خرداد 1386 برابر با اول جمادي الثاني 1428 پس از طي يک دوره بيماري، در سن 76 سالگي در آستانه سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها چشم از جهان فرو بست و به ملکوت اعلي پيوست و شيعيان جهان به ويژه حوزه‌هاي مقدسه علميه را به سوگ نشاند.

در پي اين ضايعه دردناک و فقدان اسفناک، به مدت سه روز عزاي عمومي در کشور و يک روز تعطيل رسمي در استان قم اعلام شد و دوستداران اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام و ارادتمندان آن مرجع فقيد به اقامه عزا پرداختند و پيام‌هاي تسليت جداگانه‌اي از سوي مقام معظم رهبري و ايات عظام سيستاني، مکارم شيرازي، صافي گلپايگاني، نوري همداني ، موسوي اردبيلي، سيد کاظم حائري، مظاهري، جامعه مدرسين، رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام و رؤساي سه قوه و ديگر شخصيت‌هاي حوزوي و کشوري صادر گرديد.

متن پيام ها بدين شرح است:

آيه الله العظمي خامنه‌اي

با تأسف و تأثر فراوان از ارتحال فقيه مجاهد مرحوم مغفور حضرت آيت‌الله آقاي فاضل‌لنكراني رضوان‌الله‌تعالي‌عليه اطلاع يافتم. اين ضايعه‌اي سنگين براي حوزه‌ي علميه‌ و ملت شريف ايران است. حوزه‌ي علميه يكي از اسطوانه‌هاي علمي و تحقيقي و يكي از استادان برجسته‌ي خود، و ملت ايران يكي از مراجع تقليد انقلابي و بيدار و پرتحرك خود را از دست داد. ايشان در سالهاي طولانيِ دوران اختناق در شمار برجستگاني از حوزه‌ي علميه‌ي قم بودند كه در ميدانهاي گوناگون مبارزات حضور داشته و رنج تبعيد را به جان خريدند، و پس از پيروزي انقلاب از جمله‌ي روحانيون نامداري بودند كه نقشهاي مهمي در همه‌ي موارد حساس ايفاء نمودند. رحمت خدا بر ايشان باد. اينجانب اين مصيبت بزرگ را به حضرت بقيه‌الله ارواحنافداه و به مراجع عظام و علماي اعلام و فضلاء و طلاب حوزه‌ي مباركه و به عموم ملت ايران تسليت ميگويم. همچنين به خانواده‌ي مكرّم و آقازادگان ارجمند و ديگر بازماندگان و منسوبان ايشان عرض تسليت كرده، تسلّا و صبر آنان را از خداوند متعال مسألت مينمايم.

والسلام
علي عباد الله الصالحين

آية الله العظمي سيستاني

خبر درگذشت مرجع عاليقدر حضرت آيت الله آقاي حاج شيخ محمد فاضل لنکراني قدس سره موجب تأثر و تألم فراواني گرديد.فقدان آن بزرگوار که سالها از اساطين حوزه علميه مقدسه قم و از بزرگان علماي اعلام بودند و خدمات شاياني به دين و مذهب ارائه نمودند ضايعه‌اي بزرگ است. اينجانب اين مصيبت عظيم را به آستان مقدس حضرت ولي عصر ارواحنا فداه و به حوزه‌هاي علميه مخصوصا حوزه علميه مقدسه قم و به فرزندان مکرم ايشان به خصوص جناب حجت الاسلام آقاي حاج شيخ محمد جواد دامت تأييداته تسليت و تعزيت عرض نموده و از خداوند منان براي آن فقيد سعيد علو درجات و براي عموم بازماندگان صبر جميل و اجر جزيل مسئلت دارم، و لاحول و لا قوة الا بالله العلي العظيم .

آية الله العظمي مکارم شيرازي

ضايعه دردناک و فقدان بسيار اسفناک فقيه اهل البيت مرجع عاليقدر جهان تشيع ، حضرت آيت الله العظمي فاضل لنکراني رضوان الله عليه را به ساحت قدس امام زمان (ارواحنا فداه) و علماي اعلام و عموم حوزه هاي علميه در داخل و خارج کشور و همه مسلمين جهان به ويژه بيت رفيع آن بزرگوار ، خصوصا فرزند فاضل و فرهيخته ايشان حضرت حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخ جواد فاضل تسليت عرض مي کنم . به يقين خدمات برجسته آن فقيه بزرگ به جهان تشيع و آثار گرانبها و ذي قيمت ايشان که بيانگر حيات جاويدان معنوي معظم است ، هرگز فراموش نخواهد شد. مصادف شدن رحلت آن بزرگوار با ايام شهادت سيدة نساء العالمين ، فاطمة الزهرا  سلام الله عليها – نشانه اي از معنويت و قداست روحي ايشان و پذيرش خدماتشان در پيشگاه اهل بيت عصمت است .

از خداوند متعال علو درجات آن فقيد سعيد و صبر و اجر جزيل براي همه بازماندگان مسئلت دارم .

آية الله العظمي صافي گلپايگاني

در آستانة شهادت حضرت صديقه طاهره، فاطمه زهرا سلام الله عليها، ارتحال مرجع عاليقدر، فقيهي نامدار و استاد بزرگ حوزه علمية قم، جوامع ديني و مذهبي را سوگوار و داغدار کرد. شخصيت کم‌نظيري که ساليان دراز بر کرسي تدريس فقه آل محمد صلوات الله عليهم اجمعين صدها طلاب فاضل و مروّجان دين و مدافعان از ثغور اسلام و مذهب را تربيت نمود. فقدان اين اسطوانة محکم که در دفاع از دين و مکتب اهل بيت عليهم السلام، مبارزه با بدعت‌ها و فرق ضاله و کسب رضاي آقا و مولايش حضرت بقيت الله ارواح العالمين له الفداء، آثار مساعي جميله و مواضع مشکوره‌اش پايدار خواهد بود ضايعه و خسارتي بسيار بزرگ و جبران ناپذير است. انا لله و انا اليه راجعون

آن بزرگوار در برابر برداشت‌هاي سليقه‌اي و انحرافي از دين و فقه بسيار حساس و در دفاع از حريم ولايت اهل بيت و شعائر دين با قوّت و صلابت، عمل مي‌کرد و در سنگر امر به معروف و نهي از منکر و حفظ عظمت و عزت روحانيت و مرجعيت با بيداري و آگاهي انجام وظيفه نمود.

اينجانب اين ثلمة عظمي را اوّلا به پيشگاه اقدس و ارفع حضرت ولي عصر مولانا المهدي عجل الله تعالي فرجه و سپس به حوزه‌هاي علميه و علماي اعلام دامت برکاتهم و بيت علم و فقاهت آن فقيد سعيد مخصوصا آقازادگان مکرّم و بالاخص جناب حجت الاسلام والمسلمين آقاي حاج شيخ محمد جواد فاضل، تسليت عرض مي‌نمايم و از خداوند متعال براي آن عالم رباني علوّ درجات و براي بازماندگان محترم، اجر جزيل و صبر جميل مسئلت مي‌کنم.

آية الله العظمي موسوي اردبيلي

 در آستانه شهادت مظلومانه حضرت صديقه كبرى‏عليهاالسلام و در جوار روضه مباركه نبوى‏صلى الله وعليه وآله «صانها اللَّه عن حوادث الدهور» و ائمه هدى‏عليهم‏السلام در مدينه منوّره از ارتحال اسفناك حضرت آيت‏اللَّه آقاى حاج شيخ محمد فاضل لنكرانى باخبر شدم. گرچه از ديدگاه الهيون عالم، مرگ نه فنا و نابودى، بلكه رهايى از قيد و بند حيات مادّى و تشرّف به عالم بقا است، امّا درگذشت كسانى كه حيات خود را وقف خدمت به دين خداوندى و تلاش براى بسط ارزش‏هاى الهى و مجاهدت براى هدايت انسان‏ها به سوى معنويت و اخلاق كرده‏اند، دردى جانكاه است و ثلمه‏اى كه لايسدّها شى‏ء.  آن فقيد سعيد از اساتيد گرانقدر حوزه علميه و منشأ آثار و بركات زيادى بودند. سال‏ها تدريس و تربيت شاگردان و تأسيس مراكز علمى و عام المنفعه و ترويج شعائر دين و معالم مذهب حقّه جعفرى و بهره‏مندى عموم مؤمنين از آثار علمى آن فقيد سعيد از حسنات باقيه ايشان است.  اينجانب ضمن عرض تسليت اين ضايعه مولمه به پيشگاه حضرت ولى‏اللَّه الاعظم - عجّل اللَّه تعالى فرجه الشريف - و مراجع عظام تقليد و علماى اعلام و حوزه‏هاى علميه و بازماندگان آن مرحوم و عموم مؤمنين خصوصاً علاقمندان و ارادتمندان معظم‏له، از درگاه حضرت ربوبى براى جميع بازماندگان صبر جميل و اجر جزيل و براى آن فقيد سعيد علوّ درجات خواهانم و اميدوارم با عنايات حضرات معصومين‏عليهم‏السلام مخصوصاً حضرت صديقه طاهره‏عليهاالسلام در سايه رحمت حضرت بارى تعالى قرار گيرند و در روضه رضوان از الطاف كريمانه خداوند سبحان متنعّم گردند.

آية الله العظمي نوري همداني

فاجعه ارتحال فقيه عالي‌مقام حضرت آيت‌الله العظمي فاضل لنكراني اعلي الله مقامه كه يكي از مراجع عظام عصر ما و ركني از اركان فقه و فقاهت و ستوني از استوانه‌هاي اسلام عزيز بود، جامعه اسلامي را در اندوه و غم رو برد.

از زماني كه حضرت صاحب الزمان ارواحنا فداه در پشت پرده غيبت قرار گرفته‌اند، علماي بزرگ اسلام با تربيت علما و مديريت حوزه‌هاي علميه و با اداره جوامع اسلامي و ارشاد و تربيت مسلمانان و مبارزه با دشمنان اسلام، كيان اسلام را حفظ نموده و در راه اعتلاي اسلام و مسلمين از هيچ فرصتي فروگذار نكرده‌اند، ولي در عصر كنوني به واسطه انقلاب اسلامي كه به رهبري امام خميني (اعلي الله مقامه) به وقوع پيوست و اسلام ناب محمدي صلي الله عليه و آله عرصه زندگي مسلمانان را در تمام ابعاد خود روشن ساخت و اقتدار و عزت مجدد مسلمانان را رقم زد و هيمنه استكبار جهاني را در هم شكست و آن را از سنگرهاي خود عقب راند. دشمنان اسلام براي خاموش كردن اين نور الهي با تمام تجهيزات خود به ميدان مبارزه با اسلام آمدند. در چنين زماني آيت‌الله العظمي فاضل لنكراني يكي از كساني بود كه با اينجانب هم بزم و همرزم بود، با هم در درس‌هاي آيت‌الله العظمي آقاي بروجردي شركت داشتيم و با هم در اشتغالات حوزوي مشاركت داشتيم و در حركت پشت سر امام خميني رضوان الله عليه در سنگر ولايت از آغاز همگام و همراه بوديم. آن مرجع بزرگوار در همه لحظات عمر پربركت خود با قلم، بيان، ايثار و فداكاري، رسالت خود را به طور كامل انجام داد و نقش يك عالم اسلامي، در حد يك مرجع والا مقام را ايفا كرد و حتي در اواخر عمر شريف خود كه مريض بود، لحظه‌اي اسلام و جوامع اسلامي و ارزش‌هاي انقلاب را فراموش نمي‌كرد. فاجعه درگذشت غم‌انگيز اين فقيه بزرگوار را كه يكي از افسران سپاه حضرت ولي عصر ارواحنا فداه بودند به محضر مولاي عزيزمان، رهبر معظم انقلاب دامت بركاته، همه حوزه‌هاي علميه، قاطبه علماي اسلام، فرزند برومندشان حضرت حجت‌الاسلام و المسلمين محمد جواد فاضل لنكراني دامت برکاته، ديگر بازماندگان و جامعه بزرگ مسلمانان تسليت مي‌گوييم و از خداوند متعال علو درجاتشان را مسئلت مي‌نماييم.

حضرت آية الله مظاهري

با کمال تأسف و تأثر اطلاع يافتم که در ايام مصائب عظيم فاطميه عليها السلامع مرجع عاليقدر حضرت مستطاب آية الله العظمي آقاي فاضل لنکراني رضوان الله تعالي عليه دار فاني را وداع گفته و عالم اسلام و مسلمين و حوزه‌هاي علميه و عموم ملت با ايمان را سوگوار ساخته است. «ثلم في الاسلام ثلمه لايسدها شيء». آن مرجع بزرگوار، يکي از برکات الهي براي حوزه‌هاي مقدسه علميه و بالاخص حوزه‌ علميه بودند و به حق ايشان را بايد يکي از حواريون با اخلاص و از ياران و شاگردان مورد عنايت امام راحل عظيم الشأن قدس سره و از پيشتازان نهضت اسلامي در قبل و بعد از انقلاب، به شمار آورد. با رحلت اين فقيه مجاهد، بي ترديد نه تنها حوزه علميه قم بلکه انقلاب عظيم اسلامي، يکي از پشتوانه‌هاي بزرگ علمي و معنوي خود را از دست داده است. حضور برجسته و جايگاه کم نظير آن عالم عالي مقام در عرصه‌ها و صحنه‌هاي گوناگون علم و جهاد، از تدريس و تأليف تا مبارزه و تبعيد و از اداره حوزه و جامعه مدرسين تا مسئوليت بزرگ و خطير مرجعيت عامه و ميدان دفاع از حريم مقدس اسلام و مباني والاي دين و ارزشهاي عظيم تشيع، آن بزرگوار را به شخصيتي بزرگ و مثال زدني، تبديل ساخته بود. ابراز ارادت ويژه آن فقيه پارسا به مقام شامخ حضرت فاطمه زهرا‌عليها سلام نيز از برجستگي‌هاي شاخص ايشان بود و در نهايت اجر اين ارادت خالصانه، آن شد که در آستانه سالروز شهادت آن حضرت، روح بلند آن بزرگوار، ميهمان پيشگاه قدسي سيده نساء عالمين عليها سلام گرديد.

اگر چه ذخيره گرانسنگ آثار و شاگردان بي شمار ايشان که سال‌ها از افادات علمي و افاضات معنوي اين فقيه بزرگوار بهره‌مند گشته‌اند، بالاترين باقيات صالحات آن شخصيت عالي مقدار است و نام و ياد بلند ايشان را براي هميشه زنده نگاه خواهد داشت، اما فقدان اين وجود پربرکت براي حوزه‌هاي علميه و عالم اسلام و تشيع، خسارتي بزرگ و جبران ناپذير ايت که جز با ادعيه زاکيه حضرت بقية الله الاعظم صاحب الامر عجل الله تعالي فرجه الشريف و اهتمام بيش از پيش حوزه‌هاي علميه و روحانيت تشيع التيام نخواهد يافت. اينجانب با تلخ کامي و تألم روحي حاصل از اين مصيبت، ارتحال اين فقيه عالي مقام را به پيشگاه مقدس امام عصر و ولي امر ارواحنا له الفداء و به حوزه‌هاي علميه و مراجع معظم تقليد و مقام معظم رهبري و به عموم ملت مؤمن و قدرشناس ايران اسلامي و به ويژه به شاگردان و ارادتمندان و مقلدان ايشان و به خصوص به بيت شريف و آقازادگان محترمشان بالاخص جناب حجة الاسلام و المسلمين آقاي حاج شيخ محمد جواد فاضل لنکراني دامت افاضاته تسليت عرض مي‌کنم و با تضرع و ابتهال از خداوند رحمان و رحيم مسألت مي‌کنم تا روح ملکوتي آن فقيه مجاهد را در اعلي عليين با ارواح طيبه اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السالم محشور فرمايد و برترين پاداش صالحان و مخلصان را به ايشان عطا فرمايد و مصيبت بزرگ فقدان اين مرجع عاليقدر را به لطف و کرامت و عنايت عميم خود جبران فرمايد و حوزه‌هاي علميه به ويژه حوزه مبارکه قم که اينک به سوگي تلخ و بزرگ مبتلا گشته است، را تحت عنايت خاصه ولي الله الاعظم عليه السلام، مصون و محفوظ بدارد. و لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم.

جامعه مدرسين حوزه علميه قم

«يا ايتها النفس المطمئنة ارجعي الي ربك راضية مرضية فادخلي في عبادي و ادخلي جنتي»

ضايعه اسفناك ارتحال ملكوتي مرجع عاليقدر،‌اسوه فقاهت،‌استوانه تهذيب و مجاهدت،‌عالم رباني‌، زعيم حوزه‌هاي علميه و پشتوانه استوار فضيلت و ديانت حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ محمد فاضل لنكراني قدس الله نفس الزكيه، عالم تشيع را غرق در مصيب و اندوه كرد.
 اين فقيه عالي مقام و مرجع جامع الاطرف عمر پر بركت خود را صرف تهذيب ،‌تحصيل و تدريس علوم الهي ديني كرد و در عنفوان جواني به درجه والاي اجتهاد نايل گشت. خوشه چيني او از محضر حضرات آيات همچون آيت الله العظمي بروجردي‌، ‌امام خميني و علامه طباطبايي (رحمة الله عليهم اجمعين) وجود تشنه از معرفت او را سيراب نمود و به ايشان ويژگيهاي منحصر بفردي بخشيده بود كه وسعت ديد و عمق استنباط اصولي و فقهي كه مشحون از تيزبيني و درك فوق العاده معارف الهي بود از جمله آنان بشمار مي‌رود.

مجاهدات بي‌نظير او در قالب امضا بيانيه‌هاي هدايت گرانه علما و فضلاي حوزه علميه نظير بيانيه اعلام مرجعيت امام راحل(رحمة الله عليه) در سال 1349، تبعيد و زندان در رژيم ستم شاهي، تاسيس تشكل‌هاي فرهنگي سياسي مرجع نظير جامعه مدرسين حوزه علميه قم،‌ دبيري و رياست چندين دوره‌ ايشان و سعي در تكامل و اعتلاي اين نهاد فراگير حوزوي، رياست شوراي مديريت حوزه علميه قم در قبل و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي تأثيري جاودان بر حركت نهضت اسلامي بر جاي گذاشت. همچنين حضور گرمابخش او در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و حمايت ها و همراهي‌هاي بيدريغ از نظام اسلامي، انقلاب عزيز،‌امام راحل رحمة الله عليه و مقام معظم رهبري (مدظله العالي) شوق او به مجاهده في سبيل الله و اقامه كلمة الله را نشان ميداد.

و اين است كه براستي فقدان مولمه او ثلمه جبران ناپذيري براي عالم اسلام و تشيع بوده و درك اين مصيبت عظمي جز در ساليان دراز ميسر نخواهد بود.

همزماني رحلت اين عالم فرزانه و فقيه عاليقدر در ايام سوگواري شهادت صديقه طاهره سلام الله عليها مصيبتي مضاعف و اندوهي ديگر بر عالم تشيّع تحميل ساخت.

جامعه مدرسين حوزه علميه قم رحلت اين فقيه فقيد، ركن سعيد و مرجع تقليد را به محضر حضرت بقيه‌الله الاعظم ارواحنا له الفداء، مقام معظم رهبري(مدظله العالي)، مراجع عظام تقليد (دامت بركاتهم)، حوزه‌هاي علميه، عموم مسلمانان و شيعيان و بيت‌معظم ايشان خاصه حضرت حجت الاسلام والمسلمين حاج شيخ جواد فاضل لنكراني تسليت و تعزيت عرض نموده و از ذات باريتعالي طلب علّو درجات براي آن عالم رباني و صبر و اجر براي درك اين مصيبت غم بار مسألت مي‌نمايد

دکتر احمدي نژاد رئيس جمهور

خبر تاثر انگيز ارتحال مرجع بزرگ تقليد حضرت آيت الله فاضل لنكراني ملت ايران را شديداً محزون و اندوهگين كرد.

رحلت اين عالم رباني را در ايام سوگواري شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) به حضرت بقيه الله الاعظم(عج)، رهبر عزيز انقلاب، مراجع معزز اسلام، علما و طلاب و حوزه هاي علميه، ملت شريف ايران و بيت مكرم و آقازاده هاي محترم آن مرحوم تسليت و تعزيت عرض مي كنم و از خداوند متعال براي آن فقيه عالي مقام علو درجات و براي بازماندگان ايشان صبر جميل و اجر جزيل مسالت دارم. آن مرحوم از شاگردان و ارادتمندان حضرت امام خميني رحمه ا... عليه بودند و در حوزه هاي علميه با نورافشاني خود در تربيت عالمان عامل و طلاب فاضل سعي بليغ داشتند. ايشان از پيشگامان مبارزه علمي با نظريه استعماري جدايي دين از سياست بودند. بدون ترديد ملت ايران مواضع قاطعانه اين عامل مجاهد را در دفاع از حريم اسلام، ارزش هاي انقلاب اسلامي و آرمان هاي امام راحل عظيم الشان به ويژه در دوران مبارزات عليه طاغوت از ياد نخواهند برد. خداوند ايشان را با اولياي دين محشور فرمايد.

رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام

رحلت جانگداز حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ محمد فاضل لنکراني  ، عالم جليل القدر و مرجع بزرگ تقليد موجب تاثر و تالم خاطر گرديد.

اين عالم رباني که از خاندان روحاني و در خانواده علم و تقوي و روحانيت متولد شد با هوش و استعداد خدادي به سرعت مدارج بالاي حوزوي را طي کرد و به عاليترين درجه اجتهاد نائل گذشتند. طلاب و شاگردان زيادي از محضر درس اين عالم جليل القدر کسب فيض نمودند و آثار و برکات عمر شريف ايشان در تاريخ تشيع ماندگار خواهد بود.

مرحوم حضرت آيت الله العظمي فاضل لنکراني در دوران مبارزه عليه طاغوت و مظاهر ستم يکي از پيشتازان بودند و به پيروي از مبارزات امام راحل بارها توسط عمال رژيم شاهنشاهي دستگير، بازجويي، زندان و شکنجه شدند و رنج مشقت تبعيد را نيز در نقاط بد آب و هوا به جان خريدند.

اينجانب رحلت غمبار و مصيبت فقدان جانکاه اين عالم و روحاني گرانسنگ عالم تشيع را به حضرت ولي عصر(عج) ، رهبر معظم انقلاب، حوزه هاي علميه به ويژه قم، مراجع عظام و آحاد مردم تسليت مي گويم و از درگاه خداوند متعال براي آن عالم جليل القدر رحمت واسعه و براي بازماندگان به ويژه فرزندان برومندش صبر و اجر مسئلت مي کنم.

رئيس قوه قضائيه

با نهايت تأسف وتأثر رحلت جانگداز مرجع عالي قدر حضرت آية الله حاج شيخ محمد فاضل لنکراني را به ساحت مقدس حضرت ولي عصر عجل الله تعالي فرجه الشريف مقام معظم رهبري، علما و مراجع عظام تقليد و عموم مسلمانان تسليت عرض نموده، از خداوند متعال براي آن مرحوم علو درجات و براي بازماندگان صبر و اجر مسئلت مي‌نمايم.

رئيس مجلس شوراي اسلامي

ارتحال عالم رباني،فقيه اهل بيت و مرجع عاليقدر شيعيان حضرت آيت الله العظمي فاضل لنکراني رابه محضر مبارک حضرت بقيه‌الله عجل‌الله تعالي فرجه الشريف و مقام معظم رهبري و نيز مراجع عظام و عموم‌مردم متدين کشور خاصه مقلدان آن مرحوم و بيت محترم ايشان تسليت مي‌گويد و علو درجات آن فقيد مجاهد و صبر و اجر بازماندگان را از خداوند کريم مسالت مي‌کند.

حضرت آية الله سيد کاظم حسيني حائري

ارتحال حضرت آية الله العظمي شيخ فاضل لنکراني را به جميع مسلمين و امام عصر عجل الله تعالي فرجه الشريف و رهبر امت اسلامي آية الله خامنه‌اي حفظه الله و مراجع عظام و همچنين به فرزندان و خاندان و بستگان آن مرحوم تسليت مي‌گويم.

حضرت آية الله علوي گرگاني

ارتحال جانگداز مرجع عاليقدر، فقيد سعيد، مرحوم حضرت آيت الله العظمي فاضل لنکراني که عمر با برکت خويش را در راه اعتلاي معارف الهيه و تقويت فقه و فقاهت و تربيت شاگرداني فاضل سپري نمودند موجب تأثر و تألم گرديد

حضرت آية الله ملکوتي

خدمات شايسته آن بزرگوار در نشر معارف حقه و دفاع از حريم ولايت مولا و اهل بيت عليهم السلام، مجاهدت ارزشمندش در مبارزه عليه رژيم منحوس پهلوي، حضور دلگرم کننده او در ميان رزمندگان اسلام، تربيت عالمان و فضلاي برجسته و صدها و بلکه هزاران خدمت آشکار و نهان وي به اسلام و مسلمين به يقين براي آن مرحوم توشه‌اي ارزشمند جهت عرضه به پيشگاه خداوند منان و رسول اکرم صلي الله عليه و آله خواهد بود و براي طلاب حوزه‌هاي علميه موجب افتخار درک محضر و بهره‌مندي از فيض وجود آن عالم مجاهد مي‌باشد.

حضرت آية الله مجتبي تهراني

ارتحال عالمي بزرگ و مجاهدي مقاوم، حضرت آيت الله معظم آقاي حاج شيخ محمد فاضل لنکراني رضوان الله تعالي عليه که از برجسته ترين شاگردان حضرت امام خميني قدس سره الشريف بودند و سالهاي مديدي در کنار هم در محضر آن استاد بزرگ خوشه چيني مي کرديم ، ثلمه اي جبران ناپذير بر اسلام و حوزه هاي علميه بود.

آية الله يزدي

اين مرجع عاليقدر يکي از ارکان حوزه علميه و از اعضاي عالي مقام جامعه مدرسين و از پايه گذاران اين جامعه بودند که چندين دوره دبيري آن را بر عهده داشتند. بعد از رحلت امام خميني قدس سره در يک مقطع طولاني آية الله العظمي فاضل لنکراني از ارکان حوزه علميه قم بودند و بعد علمي حوزه را تأمين مي‌کردند.

آية الله سيد محسن خرازي

آية الله العظمي فاضل لنکراني به عنوان يار ديرين امام خميني قدس سره همواره حامي و پشتيبان ولايت فقيه و انقلاب اسلامي بودند و براي سربلندي اين انقلاب از هيچ کوششي فروگذار نمي‌کردند،‌ايشان شخصيتي کم نظير در عرصه‌هاي علمي ، سياسي، اجتماعي و فرهنگي بود، به طوري که به عنوان مؤلفي ارزشمند و مدرسي توانا در بين حوزه‌هاي جهان تشيع مطرح بوده‌اند.

آية الله مهدوي کني

حضرت آية الله آقاي فاضل لنکراني‌رضوان الله تعالي عليه که از تلاميد زبده حضرت امام خميني قرس سره بوده و از محضرآيات عظام قم، به ويژه مرحوم آية الله العظمي بروجردي قدس سره بهره وافر داشتند و همواره ساير شاگردان حضرت امام در تمام مراحل مبارزه با رژيم طاغوت و پشتيباني از انقلاب و رهبري ثابت قدم بودند.

آية الله راستي کاشاني

مرجع عالي قدر حضرت آية الله فاضل لنکراني قدس سره از استوانه‌هاي علمي و تحقيقي حوزه علميه واز شخصيت‌هاي برجسته نظام اسلامي بودند، ساليان متمادي به تهذيب، تعليم و تعلم اشتغال داشتند و از محضر بزرگاني چون ، سيد طائفه حضرت آية الله العظمي بروجردي، حضرت امام خميني وعلامه طباطبايي قدس سرهم استفاده وافر نمودند. ساليان طولاني به تدريس، تربيت و هدايت طلاب و فضلا اشتغال داشتند و حوزه‌ علمي و تدريس ايشان پربار و سودمند و مورد استفاده طلاب و فضلا بود. تأليفات متعدد ايشان در زمينه‌هاي علوم اسلامي بر غناي علمي و فقهي و اصولي حوزه تداوم و استحکام بخشيد. مقام علمي والاي ايشان و جنبه‌هاي علمي و اخلاقي و تهذيبي آن عزيز و تقوا و ورع از ايشان شخصيتي ممتاز و برجسته ساخته بود. او به حق انساني والا ، مهربان ، داراي کمالات علمي و عملي و شاگرد و يار صديق امام امت بود و در راستاي تحقق اهداف عاليه اسلامي سعي وافر داشت. به واقع ايشان عاشق امام و مدافع راستين انقلاب اسلامي و نظام اسلامي بود و بر اين امر تا آخرين زمان حيات خويش اهتمام داشت. از ابتداي نهضت اسلامي ملت مسلمان ايران همراه با امام و در کنار ايشان حضور داشت و در جهت تقويت و تثبيت مرجعيت امام و تحقق اهداف ايشان کوشا بود. حضور آن مرجع راحل در نهضت اسلامي ايران قبل و بعد از پيروزي و اهتمام در عدم انحراف انقلاب و کمک و هدايت آن در صراط مستقيم خود تاريخي مفصل و جداگانه دارد؛ حضور در شوراي عالي مديريت حوزه علميه و هدايت حوزه و پيگيري خدمت و مساعدت به طلاب حوزه و رسيدگي و برآوردن حاجات و نيازهاي سربازان امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف و تقويت جنبه‌هاي اخلاقي و علمي آنان از جمله آثار پربرکت زندگي آن استوانه علم و تقوي مي باشد او به حق حامي صادق و راستين حوزه‌هاي علميه و انقلاب و نظام اسلامي و يار امين امام راحل بود. نقش ايشان در حفظ استقلال حوزه و جلوگيري از جريانات انحرافي کم نظير مي‌باشد که همين نقش را در مسايل سياسي و انقلاب هم داشتند. اين جانب که قريب 40 سال از نزديک با ايشان حشر و انس داشتم، جز خوبي و بزرگواري و طهارت نفس و پاکدامني چيزي نديدم. مصيبت فقدان او جانکاه و باور  نکردني است.

آية الله صابري همداني

آية الله العظمي فاضل لنکراني در ميان علما و فضلاي حوزه کاملا شناخته شده بود. ايشان از پايه گذاران انقلاب اسلامي و از حاميان نظام پس از پيروزي انقلاب بودند: بيت و خانواده ايشان از علاقه‌مندان به ولايت و ائمه عليهم السلام بوده و هستند و حسينيه کنوني نيز از يادگاران پدر بزرگوار ايشان است. حمايت‌هاي بي‌دريغ ايشان از امام راحل  پس از آن دفاع جانانه از مقام معظم رهبري نقش بسيار مؤثري در اقتدار نظام اسلامي داشته است. بزرگ‌ترين خدمت اين عالم رباني به حوزه‌هاي علميه را تأليف آثار علمي است و تأليف کتاب (شرح تحرير الوسيله) در چهل مجلد از توفيقاتي بود که خداوند به ايشان عنايت فرمود محبت و اخلاص در خدمت به حوزه‌هاي علميه نيز از ويژگي‌هاي کم نظير آية الله العظمي فاضل لنکراني بود.

حجةالاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي

آن بزرگوار که بيش ازنيم قرن در عرصه‌ي علم و عمل جايگاهي ممتاز داشت از رهروان بلند آوازه‌ي حضرت امام خميني(قده) و از پشتوانه‌هاي محکم و روشن بين نظام جمهوري اسلامي و مدافع حق و حرمت مردم و پاسدار امين مکتب اهل بيت عليهم السلام و مدافع دلير رفعت جايگاه حوزه در عرصه علم و اخلاق و عمل بود. تربيت شدگان آن والاگهر هم اکنون نيز سرمايه‌هاي گرانسنگ براي اسلام و ايرانند.

حجةالاسلام و المسلمين سيد حسن خميني

آن مرجع عاليقدر چه در دوره تدريس امام (ره) و چه در دوره مبارزه و تبعيد در زمره برجسته‌ترين شاگردان مكتب فقهي سياسي امام عظيم الشأن بود و بدون شك حضور پربركت ايشان در حوزه علميه‌ قم در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي نقشي ممتاز در گسترش انديشه اسلام ناب محمدي (ص) ايفا كرد. نقشي كه در سال‌هاي پس از ارتحال امام راحل در كسوت مرجعيت عامه شيعيان رخ نمود و دل‌هاي امام دوستان را به بقاي خط فقهي امام خميني در حوزه‌هاي علميه اميدوار ساخت.

حجةالاسلام و المسلمين دکتر سيد محمود مرعشي نجفي

فقدان اين مرجع عالي مقام ضايعه‌اي جبران ناپذير براي جهان تشيع وحوزه‌هاي علميه است. تمام شرايط مرجعيت در آية الله العظمي فاضل لنکراني جمع بود، اخلاق، کمال و تعهد در حد اعلاي در وجود او تجلي يافته بود و از جايگاه علمي ويژه‌اي برخوردار بود.

توليت آستان قدس رضوي

اين عالم بزرگوار علاوه بر برجستگي‌هاي درخشان علمي که حاصل تلاش‌هاي دوران تحصيل و ثمره تربيت در بيت علم و فقاهت بود در دوره کنوني حوزه‌هاي علميه يادگاري ارزشمند از مکتب علمي امام خميني قدس سره بود که توفيق سال‌ها شاگردي ممتاز آن حلقه درسي را يافته بود. اين مرجع تقليد که همواره در طول عمر با برکت خود در تکاپوي عالمانه براي رشد حوزه‌هاي علميه و تربيت هزاران شاگرد فاضل و انديشمند در پرتو درکي عميق و استوار از محضر امام راحل موفق شد در صحنه‌هاي گوناگون براي دفاع از اسلام و نهضت اسلامي حاضر شود و رنج حبس و تبعيد گوشه‌هايي از حضور اين فقيه مجاهد است.

توليت آستان مقدسه حضرت معصومه

آية الله العظمي فاضل لنکراني قبل  بعد از انقلاب همواره يار امام بود و در تمام مراحل از آرمان‌هاي بلند امام در حاکميت مباني ديني حمايت مي‌کرد. ايشان داراي جايگاه علمي رفيع و تقواي الهي بود. توضع و پرهيز از تجملات از شاخصه‌هاي برجسته اخلاقي معظم له بود و همواره خود را از مدرم مي دانست و هميشه در کنار آنان بود. آية الله العظمي فاضل لنکراني از پيشکسوتان حضور در درس امام راحل و برجسته ترين شاگردان ايشان به شمار مي‌رفت و مباني فقهي و اصول امام راحل را احياء نمود و با اينکه خود انديشمندي صاحب نظر و برجسته بود در تحکيم مباني امام مي‌کوشيد.

شوراي عالي و مرکز مديريت حوزه علميه قم

ضايعه اسفناک ارتحال عالم رباني و فقيه صمداني مرجع عظيم الشأن جهان حضرت آية الله العظمي فاضل لنکراني قدس سره که از استوانه‌هاي علم و فقاهت بودند. حوزه‌هاي علميه را عزادار و جهان تشيع را در غمي جانگاه فرو برد. اين مصيبت عظمي را به ساحت قدسي حضرت بقية الله الاعظم عج الله تعالي فرجه الشريف مقام معظم رهبري، مراجع عظام تقليد دامت برکاتهم حوزه‌هاي علميه، مقلدان و بيت شريف معظم له تسليت عرض مي‌نماييم.

مدير حوزه علميه قم

رحلت جانگداز اين شخصيت عظيم الشأن ضايعه‌اي جبران ناپذير است و ايشان در ابعاد مختلف، اخلاقي و علمي ، شاگردان فرهيخته‌اي را تحويل جامعه نمود و تدوين کتب گرانسنگ فقهي و اصولي نشانه  شخصيت علمي ممتاز اين مرجع فرهيخته بود. مراجع معظم له تقليد، حوزه‌هاي علميه و مردم قدر شناس ايران اسلامي در غم از دست دادن مرجع تقليد خود داغدار هستند و هيچ گاه زحمات اين شخصيت ممتاز جهان اسلام را فراموش نخواهند کرد.

مدير حوزه‌هاي علميه خواهران

حضرت آية الله فاضل لنکراني به حق پشتوانه‌اي ارزشمند براي حوزه‌هاي علميه و نظام مقدس جمهوري اسلامي بودند، بي شک فقدان ايشان ضايعه جبران ناپذيري براي حوزه‌هاي علميه است. از خداوند متعال برا آن عالم مجاهد و فقيه وارسته، علو درجات و براي بيت شريف ايشان صبر و اجر جزيل مسئلت دارم.

نماينده ولي فقيه و رهبر شيعيان پاکستان

اين ثلمه بزرگ و جبران ناپذير براي حوزه‌هاي علميه و شيعيان جهان است. حوزه علميه قم يکي از فقهاي اعظم واصوليون نامدار و استاد فرهيخته و برجسته خود را از دست داد و پيروان مکتب اهل بيت عليهم السلام از مرجع بزرگ تقليد و آگاه به زمان خود محروم شده‌اند، ايشان در دوره ستمشاهي در شمار برجستگاني از حوزه علميه قم به حساب مي‌آمدند که در همه موارد حساس نقش‌هاي مهمي ايفا کردند و يار ديرينه امام امت و پشتيبان بزرگ مقام معظم رهبري مدظله العالي بودند.

رئيس دفتر تبليغات اسلامي

حضرت آية الله فاضل لنکراني يک مرجع جامع و متوازن در ابعاد مختلفع اخلاقي، معنوي و علمي بودند. از لحاظ فقهي و اصولي از علماي برجسته بودند و شاگردان بسياري تربيت کردند. معظم له از لحاظ سياسي داراي بينش روشن و آگاه و به روز و آشنا به زمان و رصد کننده حوادث بودند. مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني در شکل گيري انقلاب اسلامي و تداوم آن و دفاع از حريم ولايت نقش اساسي و تعيين کننده داشتند و از شاگردان خاص امام و ستارگاني در پيرامون وجود امام خميني قدس سره بودند که با نور افشاني بر هدايت و ارشاد فضلا و طلاب نقش اساسي در تعميق و گسترش انديشه و افکار حضرت امام داشتند.

رئيس مرکز جهاني علوم اسلامي

مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني قدس سره از شاگردان مبرز حضرت امام خميني رضوان الله عليه بودند  و جامعيت ويژه‌اي داشتند. در مورد ابعاد جامعيت اين مرجع عالي قدر مي‌توان گفت: در مرحله اول ايشان مرجعي حاضر در ميدان انقلاب بودند و در طول ساليان متمادي از 1342 همراه با نهضت امام راحل در پيروزي انقلاب اسلامي نقش آفريني کردند و در اين راه متحمل تبعيد، سختي‌ها و مشکلات بسياري نيز گرديدند، بعد دوم جامعيت مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني قدس سره را در اداره و اصلاح برنامه‌هاي حوزه مي‌توان ديد. ايشان در اين زمينه صاحب نظري برجسته بودند و در شوراي مديريت حوزه نقش بارزي در اصلاح و ساماندهي امور ايفا کردند. جامعيت علمي نسبت به مسائل اعتقادي و اجتماعي اسلامي و رشته‌هاي مختلف علوم اسلامي، از جمله فقه، اصول، تفسير، علوم قرآني، و ... از ديگر ابعاد شخصيت جامع آن بزرگوار بود که آثار ارزشمندي نيز در اين زمينه‌ها از خود به يادگار گذاشته‌اند. بعد چهارم تلاش مستمر و فوق العاده در تدريس و تأليف آثار گرانسنگ فقهي است که ده‌ها جلد اثر ارزشمند در شرح تحرير الوسيله از نمونه‌هاي بارز سعي و تلاش علمي ايشان است. بعد پنجم شاگر پروري آن مرجع بزرگوار بود که با بيان شيوا و رساي خود در تدريس خارج، شاگردان بسيار زيادي تربيت و به جامعه علمي کشور تقديم کردند و در نهايت مي‌توان به جامعيت ايشان در مرجعيت ديني اشاره کرد که با وجود بهره‌مندي از جايگاه بالاي علمي و معنوي، مرجعي حاضر در صحنه‌هاي سياسي ـ انقلابي کشور محسوب مي‌شدند و از ولايت و رهبري نظام اسلامي حمايت قاطعانه‌اي داشتند. اميد است حوزه‌هاي علميه و علماي اعلام با تلاش وافر جاي خالي چنين مراجع انقلابي را پر نمايند.

شوراي برنامه ريزي مديريت حوزه علميه خراسان

ايشان يکي از برجسته‌ترين شاگردان مرحوم حضرت آية الله العظمي بروجردي و حضرت امام خميني قدس سره بود و همگام با امام راحل، علاوه بر فعاليت‌هاي علمي و تحقيقي در مبارزات جامعه اسلامي شرکت فعال داشت و در زمان رژيم سفاک پهلوي بارها دستگير و زندان و تبعيد گرديد و در دوران انقلاب و بعد از پيروزي آن از جمله علماي برجسته‌اي بود که نقش مؤثري در تمامي عرصه‌ها ايفا مي‌نمود.

مجمع جهاني اهل بيت (ع)

آن بزرگوار که در خانواده علم و فضيلت رشد يافت، از برجسته ترين مراجع معظم تقليد و استادان عالي حوزه علميه قم محسوب مي شد که پس از سال ها علم آموزي در محضر بزرگاني همچون آيت الله بروجردي و امام خميني(ره) ، جمع کثيري از فضلا و طلاب علوم ديني را از افادات و تحقيقات علمي خويش بهره مند کرد. همگامي آن عزيز از دست رفته با مبارزات امام خميني محنت سالهاي تبعيد، حمايت مستمر از انقلاب اسلامي، حضور بارز در صحنه هاي مهم سالهاي جنگ تحميلي و همراهي صميمانه با مقام معظم رهبري جلوه هايي بي نظير از علم و عمل توأمان را به منصه ظهور رساند و الگويي جاويدان از عالمان خدمتگزار را ارائه نمود.

بيانات منتشر نشده آية الله العظمي فاضل لنکراني در جمع کارگزاران افق حوزه

مرجع فقيد شيعه، مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني قدس سره يکي از حاميان و مشوقان اطلاع رساني در حوزه بودند و بارها خدمتگزاران حوزه در عرصه اطلاع رساني را در هفته نامه افق مورد تفقد قرار داده و از رهنمودهاي سازنده خويش بهره‌مند ساختند. آنچه در پي مي‌آيد بيانات ارزشمند آن حضرت در ديدار مدير مسئول ، هيأت تحريريه و کارکنان هفته نامه افق حوزه است که ضمن قدرداني از ايجاد يک مرکز اطلاع رساني در حوزه علميه قم اظهار داشتند: حوزه‌هاي علميه، هميشه از يک مرکز اطلاع رساني محروم بودند،به طوري که اخبار و حرف‌هاي حوزه و حوزويان نهايتاً در خود حوزه علميه قم پخش مي‌شد و هيچ امکان خبردهي به خارج از قم وجود نداشت؛ اما باايجاد نشريه افق حوزه، انصافاً افق جديدي در حوزه باز شده است و تاکنون توانسته اخبار و حرف‌هاي حوزه و حوزويان را به گوش همه حوزويان خارج از قم برساند و اين کار ، بسيار خوب ضروري و لازم بود و شما توانسته‌‌ايد به خوبي از عهده اين کار برآييد.

اطلاع رساني دقيق و فراگير در حوزه‌هاي علميه بايد توسعه يابد. سعي کنيد هر مطلبي که موجب رشد و ترقي طلاب مي‌شود، در نشريه افق به آن بپردازيد؛ مثلاً مباحثه، يکي از برنامه‌هاي ضروري و اساسي براي طلاب علوم ديني است، لذا خوب است فرهنگ مباحثه و گفتگو را به هر شکل ممکن در بين طلاب تزويج نماييد؛ همچنين خوب است در نشريه، پيشنهادها و انتقادات طلاب در مورد مسائل حوزوي را درج نمائيد؛ به طوري که طلاب آزادانه بخش‌هاي مختلف حوزه را نقد کند و مسئولين هم در صدد پاسخگويي و احياناً اگر نقصي هست، براي رفع آن اقدام نمايند.

نکته ديگري که لازم و ضروري به نظر مي‌رسد، پرهيز از مسايل سياسي و جناحي در نشريه است؛ چون طلبگي و درس خواندن با سياست‌بازي، دو مقوله جداي از هم هستند و با هم منافات دارند؛ همچنين نشريه افق حوزه بايد طوري حرکت کند که اصلاً شائبه تبعيض از آن به مشام نرسد؛ لذا سعي کنيد نظريات و سخنراني‌هاي همه حوزويان را درج کنيد، چون نشريه شما، نشريه خبري حوزه‌هاي علميه است؛ لذا فرق گذاشتن بين افراد و شخصيت‌ها نبايد در نشريه استشمام شود.

توجه به مسايل اخلاقي طلاب و پرداختن به مواردي که زمينه‌هاي رشد و ترقي ابعاد اخلاقي را تقويت مي‌کند، از جمله چيزهايي است که بايد بيشتر به آن بپردازيد؛ زماني که مديريت حوزه علميه را به عهده داشتيم، هر وقتي خدمت حضرت امام قدس سره مي‌رسيديم، ايشان به اولين چيزي که بيشتر توجه مي‌دادند، مسائل اخلاقي طلاب بود.

نگاهي کوتاه به زندگي سرشار از فضيلت و معنويت آية الله العظمي فاضل لنکراني (ره)

عالم رباني ومرجع عالي قدر آية‌الله العظمي حاج شيخ محمد فاضل لنکراني در سال 1310 هجري شمسي در شهر مقدس قم و در خانواده علم و فضيلت و عمل چشم به جهان گشودند. والد معظم ايشان، مرحوم آيةالله حاج شيخ فاضل لنکراني از علماي صاحب نام و از اساتيد بزرگ حوزه علميه و از معتمدان و مصاحبان آية الله العظمي بروجردي مرجع بزرگ شيعيان جهان و از اصحاب استفتاء ايشان، و والده مکرمه‌شان از فرزندان سادات معروف مبرقع از طوايف اصيل و پاک و خدوم قم بودند.

موقعيت خاص خانوادگي و آشنائي و رابطه نزديک اين خانواده اصيل علمي و معنوي با بزرگان حوزه علميه قم همانند حضرت امام خميني قدس سره ايجاب مي‌کرد کودک با استعدادي که در اين خانواده چشم به جهان گشوده بود، عرصه علوم ديني و سيراب شدن از زلال معنويت و فضائل اخلاقي و عملي را بر هر صحنه و عرصه ديگري ترجيح دهد و خود را به سرچشمه علوم اهل بيت عليهم السلام که حوزه علميه قم در آن زمان به برکت وجود مرحوم آية الله العظمي حاج شيخ عبدالکريم حائري يدي مؤسس حوزه و مرحوم آية الله العظمي حاج شسيد حسين طباطبائي بروجردي احياگر اين حوزه ، اعلي الله مقامهما الشريف رونق چشمگيري داشت بسپارد و از اين گنجينه سرشار از علم و فضيلت و معنويت بهره‌برداري نمايد. به همين جهت بود که، ايشان بعد از پايان تحصيلات ابتدائي و دبستاني، ورود به حوزه علميه را بر هر چيز ديگري ترجيح داده و مشتاقانه براي برآوردن خواست دروني خود که بهره‌مند شدن از علوم ديني و معنويت بود، به تلاش بي امام و درخشاني در زمينه درس و بحث و مصاحبت بزرگان حوزه پرداختند.

در سايه همين اشتياق وافر و تلاش و پشتکار بود که ايشان در عنفوان جواني به مقامات عاليه علم و کمالات رسيدند بطوري که از مرحوم آية الله محسني ملايري که روابط نزديکي با مرحوم آية الله العظمي بروجردي داشت نقل است که مي‌گفتند مرحوم آية الله العظمي بروجردي در زماني که آية الله فاضل در سن جواني بودند بارها تصريح به اجتهاد ايشان داشتند. در سال‌هاي دهه 40 که حضرت آية الله فاضل لنکراني دوران جواني را به کمال مي‌رساندند و فاصله بين سي تا چهل سالگي را سپري مي‌کردند، از مدرسان معروف ، برجسته و کاملا شناخته شده‌اي بودند که فضلاي آن روز حوزه علميه قم سطوح عاليه را در محضر ايشان مي‌خواندند و حوزه‌هاي درس مکاسب و کفايه ايشان بسيار پرجاذبه و مجمع اهل فضل بود. در همين سال‌هاي دهه 40 بود که ايشان به درخواست جمعي از شاگردان کفايه خود، درس خارج اصول را آغاز کردند و در جمع علماي والا مقام حوزه علميه قم که در صراط هدايت حوزه در عرصه علم و عمل و فضيلت و معنويت حرکت مي‌کردند، درخششي فوق العاده داشتند.

قدرت بيان، تسلط بر مباني علمي علماي علم اصول و فقهاي نامدار شيعه، آگاهي از آراء اهل سنت، فحص کامل و جامع، همراهي با شاگردان براي درک صحيح و کامل مطالب و ارائه پاسخ‌هاي همراه با اتقان و شکيبائي به اشکالات مستشکلين از ويژگي‌هاي اين مدرس پرکار و جامع نگر حوزه بود، به همين جهت، فضلاي آن روز حوزه علميه قم که سطح عالي را به پايان برده بودند، به سرعت جذب حوزه درسي ايشان شدند و بعد از مدت کوتاهي که علاوه بر اصول، تدريس خارج فقه را نيز به تقاضاي فضلا پذيرفتند، حوزه‌هاي درسي فقه و اصول ايشان از پر رونق‌ترين حوزه‌هاي درسي قم بود. از برکات اين خرمن پرفيض علم و معنويت، وجود فضلا و علماي برجسته ايست که تعدادي از آنها از مدرسين صاحب نام حوزه‌هاي علميه هستند، تعدادي از ممتحنين برجسته حوزه علميه قم در عالي ترين سطوح فعاليت مي‌کنند و تعدادي نيز در نقاط مختلف کشور به اداره حوزه‌هاي علميه و ارائه خدمات علمي و فرهنگي و اجتماعي به مردم اشتغال دارند.

ساده زيستي، تقوا ، توضع حسن سلوک با مرد و به ويژه با شاگردان خود، از ويژگي‌هاي اخلاقي و زندگي عملي آية الله العظمي فاضل لنکراني بود که از همان دوران کودکي در سرشت ايشان بود و در جواني با برخوردي از امتيازات معنوي حوزه تکامل يافت و از وجود اين عالم نورسته، شخصيت با فضيلتي ساخت که زمينه‌هاي معنوي مرجعيت را در کنار بر جستگي‌هاي علمي شکل داد. بدين ترتيب، اين عالم عامل متقي در سال‌هاي دهه 50 در رديف بزرگان علم و فضيلت و معنويت مورد توجه علماء فضلا و مؤمنين به عنوان يکي از برجسته‌ترين افرادي که داراي صلاحيت مرجعيت مي‌باشند قرار گرفت به طوري که مراجعات زيادي براي انتشار رساله عمليه به ايشان مي‌شد و بسياري از علماي صاحب نظر حوزه و شهرستان‌ها ايشان را به عنوان مرجع تقليد بعد از مراجع موجود در آن زمان معرفي مي‌کردند. سوابق درخشان مبارزاتي عليه رژيم طاغوت و حمايت‌هاي مستمر از نهضت‌ امام خميني قدس سره و توجه خاصي که حضرت امام به ايشان داشتند، به طوري که در پاسخ تسليت شهادت آية الله حاج سيد مصطفي خميني در سال 1356 با عبارت «انشاء الله تعالي موفق به خدمت به حوزه‌هاي اسلامي باشيد و افاضل از برکات شما بهره‌مند شوند» اعتماد علمي خود و در سال‌هاي بعد از پيروزي انقلاب اسلامي با محول نمودن اداره امور حوزه‌ علميه قم به ايشان به عنوان شخصيتي که در رأس جامعه مدرسين حوزه علميه در آن زمان قرار داشت، مراتب اعتماد عملي خود را به ايشان ابراز نمودند، جايگاه ويژه اجتماعي آية الله العظمي فاضل را نشان مي‌داد که مکمل جنبه‌هاي علمي و معنوي ايشان بود.

صفاي باطن و ارادت خالصانه به معصومين عليهم السلام که گوشه‌اي از آن در حضور مستمر آية الله العظمي فاضل لنکراني در مراسم بزرگداشت رسول گرامي اسلام و ائمه طاهرين و ام الائمة المعصومين حضرت فاطمه زهرا صلوات الله عليهم اجمعين، اعم از عزاداري‌ها و جشن‌ها و اهتمام به برپائي اين مراسم متجلي است، از جلوه‌هاي معنوي اين عالم عامل و مرجع بزرگ بود. نکته بسيار ارزنده اينکه توجه به اين امور هرگز ايشان را از تلاش براي پالايش عزاداري‌ها و جشن‌ها از خرافات و زياده‌روي‌ها غافل ننمود به طوري که در بيانات و پاسخ به استفتائات، بر رعايت نوع برگزاري و بر اتقان مطالبي که در مجالس مربوط به معصومين عليهم السلام مطرح مي‌شود تأکيد داشتند.

همچنين توجه به امور معنوي هرگز ايشان را از تلاش‌هاي علمي مستمر و تحقيق و تأليف باز نداشت، و اکنون ده‌ها جلد از تحقيقات علمي ايشان انتشار يافته و در دسترس فضلا و محققين مي‌باشد.

توجه به مشکلات مردم و تلاش براي حل مشکلات و رفع گرفتاري‌هاي آنان و توصيه به مسئولين ارم براي رسيدگي به مردم نيز از اموري بودکه هرگز مورد غفلت آية الله العظمي فاضل لنکراني نمي‌گرفت. در سطح جهان اسلام نيز ايشان به مصائب مسلمين توجه خاص مي‌نمودند و با شناخت دقيقي که از مسائل سياسي جهان داشتند همواره مواضع روشني عليه دشمنان اسلام و دشمنان بشريت اتخاذ مي‌نمودند که موضع‌گيري‌هاي ايشان در حمايت از مردم مظلوم فلسطين، عراق و افغانستان و حمايت قاطع ايشان از حکم امام خميني قدس سره به ارتداد سلمان رشدي و برخورد با توطئه‌هايي که عليه اين حکم صورت گرفت، از نمونه‌هاي اين موضع‌گيري‌ها بود.

مجموعه اين ويژگي‌هاي علمي، عملي و معنوي که گوشه‌اي از آنها ذکر شد، موجب گرديد بعد از رحلت مراجع تقليد طبقه قبل يعني حضرت امام خميني و حضرات آيات خوئي ، گلپايگاني و اراکي قدس سرهما، زماني که مسئوليت خطير مرجعيت بر عهده بزرگان ديگري قرار مي‌گرفت، آية الله العظمي فاضل لنکراني به عنوان مرجع تقليد مورد توجه علما و مردم قرار گرفتند و در اين سال‌ها از مراجع طراز اول تقليد مي‌بودند.

اخلاص در عمل، شرط همه موفقيت‌ها بود. اين ويژگي براي عالمان ديني و به خصوص مراجع تقليد بالاترين ضرورت است که با برخورداري از آن، خداي متعال نفوذ معنوي بالائي در اختيار آنان قرار مي‌دهد و ابواب متعددي را براي خدمت به دين و بندگان خود در برابرشان مي‌گشايد. اين، واقعيتي است که در طول تاريخ مرجعيت شيعه کاملا مشهود بوده و نمونه‌هاي زيادي در تاريخ پر افتخار مرجعيت شيعه ثبت است.

برخورداري حضرت آية الله العظمي فاضل لنکراني از همين ويژگي‌ موجب شد ايشان با عنايت خداي متعال خدمات ارزنده‌اي به حوزه‌هاي علميه در ايران و خارج از ايران ارائه نمايند.

شايستگي‌هاي اخلاقي و فضائل معنوي آية الله العظمي فاضل لنکراني وديعه‌اي بود که با خانواده پرفضيلت فاضل لنکراني از ديرباز همراه بوده است. والد معظم ايشان مرحوم آية الله حاج شيخ فاضل لنکراني به دليل برخورداري از فضايل معنوي آنچنان مورد توجه و اعتماد مرجع بزرگ جهان تشيع مرحوم آية الله العظمي بروجردي بودند که ايشان در وصيت‌نامه خويش تصريح نمودند: سهم امامي که در اختيارشان بود بعد از رحلت ايشان توسط فرزند بزرگشان و نيز آية الله حاج شيخ فاضل لنکراني به مصرف حوزه علميه برسد. نمونه همين اعتماد کامل را حضرت امام خميني رضوان الله تعالي عليه نسبت به حضرت آية الله فاضل لنکراني ابراز داشتند به طوري که دستور فرمودند وجوه شرعيه‌اي که در اختيارشان بود بعد از رحلت ايشان توسط حضرت آية الله فاضل لنکراني و شوراي مديريت حوزه علميه قم به مصرف حوزه برسد. بعد از رحلت حضرت امام، با اقدام فرزند برومند ايشان مرحوم حجة الاسلام و المسلمين حاج سيد احمد آقا خميني رحمة الله عليه شهريه حضرت امام توسط آية الله العظمي فاضل لنکراني تا 27 ماه پرداخت شد.

اين وجود پربرکت علي رغم سال‌ها رنج ناشي از بيماري از خدمات علمي ، تحقيقي، معنوي و اجتماعي لحظه‌اي غفلت نمي‌کردند. حمايت از نظام مقدس جمهوري اسلامي و رهبري آن ، تقويت حوزه‌هاي علميه، توجه ويژه به مجامع علمي و دانشگاهي، اهتمام به حل مشکلات مردم ، رسيدگي به اقشار ضعيف جامعه و تلاش براي حفظ وحدت مسلمين، ارتقاي معنويت و تقويت ارزش‌ها و آرمان‌هاي اصيل اسلامي و انقلابي همواره وجهه همت اين مرجع بزرگ تقليد بود.

روح پرفتوحشان در اعلي عليين با ارواح طيبه اهل بيت عصمت و طهارت صلوات الله عليهم محشور باد.

مدير حوزه علميه قم:

آية الله العظمي فاضل لنکراني وجودش را وقف اسلام کرده بود

در پي ارتحال ملکوتي عالم رباني، فقيد صمداني و فقيه مجاهد حضرت آية الله العظمي فاضل لنکراني رضوان الله تعالي عليه ، مجلس بزرگداشتي از سوي مقام معظم رهبري با حضور مراجع عظام تقليد علما و فضلاع شخصيت‌هاي لشکري و کشوري و اقشار مختلف مردم در شبستان امام خميني قدس سره حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها برگزار گرديد.

در اين مراسم مدير حوزه علميه قم ايمان علم و تقوا جهاد و استقامت، سبقت گرفتن در مسايل ديني و اجتماعي و رضا وتسليم در برابر ذات کبريايي را از ويژگي‌هاي عالمان ديني دانست و گفت: طبق آيه انما يخشي الله من عباده العلماء خشيت از خداوند همراه با تعظيم، از ويژگي‌هاي خاص عالمان دين است، امام محمد باقر عليه السلام در تعبيري زيبا مي‌فرمايند: عالم ينتفع بعلمه افضل من سبعين الف عابد. طبق فرمايش آن حضرت، مقام عالم تأثير گذار در جامعه که مردم از او استفاده و بهره لازم را مي‌برند. از هفتاد هزار عابد بالاتر است. امام جعفر صادق عليه السلام نيز مي‌فرمايند: علاماء شيعتنا مرابطون عالمان ديني مرزبانان اعتقادي و فرهنگي جامعه هستند. در حقيقت آية الله العظمي فاضل لنکراني داراي همه اين ويژگي‌ها بود.

عضو مجلس خبرگان رهبري با بيان اينکه اية الله العظمي فاضل لنکراني وجودش را وقف اسلام کرده بود ابعاد شخصيتي آن مرجع عاليقدر را مورد توجه قرار داد و تصريح نمود: ايشان داراي خانداني عالم مؤمن و متدين بود . پدر بزرگوار ايشان داراي سابقه علمي درخشان و از شاگردان مرحوم آية‌الله العظمي حائري يزدي و ملازمان و همراهان مرجع عالي قدر آية‌الله العظمي بروجردي بود، مادر ايشان هم علويه و از سادات بودندو اين شخصيت بزرگ در چنين خانواده‌اي بزرگ شد.

مدير حوزه علميه قم برخورداري از نبوغ بالاي علمي در سنين نوجواني و جواني را از علل توجه و عنايت علماي سلف به مرحوم آية‌الله العظمي فاضل لنکراني دانست و اظهارت داشت: ايشان در مدت شش سال دوره سطح را به پايان مي‌رساند و در سن نوزده سالگي وارد درس خارج آية الله العظمي بروجردي مي‌شود. اين نابغه دوران، در همين سال‌ها شروع مي‌کند به نوشتن تقريرات استاد؛ و آية الله العظمي بروجردي خود با دقت اين کتاب دو جلدي را مورد مطالعه قرار مي‌دهند و بعد به مناسبتي ايشان را به عنوان مجتهد معرفي مي‌کنند. در زمان حيات آن مرجع بزرگ اسلام اجازه چاپ اين کتاب داده مي‌شود و آية العظمي بروجردي به عنوان جايزه مبلغ 20 هزار تومان به پدر ايشان مي‌دهند و مي‌فرمايند  براي آقا محمد خانه بخريد.

حجة الاسلام و المسلمين حسيني بوشهري اين مرجع تقليد رااز شاگردان ديرين و برجسته امام راحل قدس سره و از ياران صديق ايشان برشمرد و بيان داشت مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني 9 سال در درس اصول و فقه حضرت امام شرکت کرده بود و مي‌گفت از روزي که حضرت امام را شناختم حاضر نشدم يک لحظه از امام جدا شوم اين سخن را وقتي گفت که امام در غربت و تبعيد بود اين شخصيت بزرگ جزو دوازده نفري بود که از علما و بزرگان و جامعه مدرسين مرجعيت امام را امضاء کردند و اين جمله را آن روز مي‌نويسند: «بسمه تعالي ـ صلاحيت علمي و تقوايي حضرت مستطاب آية الله العظمي خميني مدظله العالي براي مقام شامخ مرجعيت تقليد و حفاظت از حوزه اسلام و حمايت مسلمين ، محرز و بدون ترديد است» و نتيجه اين صلابت و صداقت ايشان در امضاي مرجعيت امام تبعيد به بندرلنگه و يزد شد. همانجا شروع مي‌کند به نوشتن شرحي بر تحريرالوسيله امام و امروزه اين کتاب تحت عنوان «تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيله» به 30 جلد رسيده است . اينها نبود جز معرفي شخصيت امام از طرف کسي که او را شناخته بود و با تمام وجود شخصيت امام را لمس کرده بود اما عمر ايشان جهت تکميل اين اثر ارزشمند علمي کفاف نکرد. آن بزرگوار روزي به آقازاده مکرمشان، برادر ارجمندمان حضرت حجة الاسلام و المسلمين محمد جواد فاضل که بحمدالله خود از اساتيد برجسته حوزه هستند، فرموده بودند: «فرزندم، من رغبتي براي ماندن در اين دنيا ندارم مگر براي دو چيز؛ اول اين که شرح تحرير الوسيله امام را به پايان برسانم و ديگر اين که اکنون که در اين جايگاه مرجعيت قرار گرفتم بتوانم چند روزي به اين طلاب خدمت کنم و مشکلي از مشکلات طلاب را برطرف نمايم». و اين گونه بود که هرگاه از آية‌الله فاضل لنکراني نام مي‌برديم. امام به ذهن‌ها خطور مي‌کرد. ايشان شاگرد برجسته امام بود.

مدير حوزه علميه قم با اشاره به مقام علمي آن مرجع فقيد شيعه گفت: هنگامي که آية الله العظمي فاضل لنکراني مشغول تدريس کتاب مکاسب براي طلاب بودند مرحوم آية الله العظمي بروجردي سؤال مي‌کنند اين درس بسيار ارزشمند مربوط به چه کسي است؟

مي‌گويند مربوط به جناب آقاي فاضل است ؛ ايشان تحسين مي‌کنند و خشنود مي‌شوند.

سخنران مراسم علاقه امام به مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني را ياد آور شدو گفت: روزي ايشان به ديدار امام مي‌رود و گلايه‌اي را مطرح مي‌کند امام مي‌فرمايد: آقاي فاضل، مگر نمي‌دانيد من به اندازه مصطفي به شما علاقمند هستم و شما را به اندازه مصطفي دوست مي‌دارم اگر مطلبي باشد اول با خود شما در ميان مي‌گذارم. امام هميشه مي‌فرمودند: بگذاريد ايشان حوزه را اداره نمايند و افاضل حوزه از برکات وجودي آقاي فاضل استفاده کنند. در واقع امام با اين بيان آينده مرجعيت ايشان را پيش بيني مي‌کردند.

حجة الاسلام و المسلمين حسيني بوشهري افزود: مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني خدمت به طلاب را از افتخارات خود مي‌دانستند و ده سال مسئوليت حوزه را به عهده داشتند. تواضع ايشان به حدي بود که بعد از ارتحال حضرت امام قدس سره وقتي مرحوم حجة الاسلام و المسلمين سيد احمد خميني رحمة الله عليه به ايشان عرض کردند: الان نياز است که رساله شما چاپ شود، ايشان مي‌فرمايد: تا آية الله العظمي گلپايگاني و آية الله العظمي اراکي حضور دارند رساله نمي‌دهم.

مدير حوزه علميه قم دفاع از انقلاب و امام را از ويژگي‌هاي برجسته مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني ذکر کرد و گفت: قبل از انقلاب به خاطر دفاع از امام و انقلاب بارها تبعيد شدند و در هر اطلاعيه‌اي که براي دفاع از امام صادر مي‌شد امضاي ايشان نيز در آن بود. يکي از نزديکان ايشان مي‌گفت: آية الله العظمي فاضل مي‌فرمودند: در زمان حيات امام، هر روز مقيد بودم بعد از نماز صبح براي سلامتي امام قدس سره سه قل هو الله هديه کنم و بعد از اينکه مقام معظم رهبري مسئوليت رهبري را به عهده گرفتند، اين برنامه ادامه پيدا کرد.

سخنران مجلس، حضرت آية الله فاضل لنکراني را ملجأ و پناه‌گاه مردم به خصوص طلاب دانست وبا اشاره به ساده‌زيستي ايشان خاطر نشان کرد: فرزند بزرگوار ايشان، جناب حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخ محمد جواد فاضل گفت: مرحوم آية الله العظمي فاضل لنکراني هيچ مالي حتي يک متر خانه ملک و زمين از خود به جا نگذاشت. منزل مسکوني ايشان هديه پدربزرگوار همسرشان به صبيه خود بود و ساختمان دفتر را هم که از پدرشان به ارث رسيده بود، وقف عزاداري اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام کردند و خود فرموده بودند: بنده هيچ مالي جمع نکردم و اگر چيزي هست، براي شهريه طلاب و مرکز فقهي ائمه اطهار صرف شود.

حجة الاسلام و المسلمين حسيني بوشهري در پايان سخنان خود، مرکز فقهي ائمه اطهار عليهم السلام را که يادگار ارزشمند آية الله العظمي فاضل لنکراني قدس سره است. از مراکز مهم و تأثير گذار در آينده حوزه دانست.

نيم نگاهي به آثار و تأليفات ارزشمند حضرت آية الله العظمي فاضل لنکراني (ره)

نهاية التقرير في مباحث الصلاة (3 جلد)
تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، (بيش از 30 جلد)
الاحکام الواضحة
معتمد الاصول (2 جلد)
تعليقه بر عروةالوثقي (2جلد)
مدخل التفسير
اهل بيت(ع) يا چهره‌هاي درخشان در آيه تطهير
ائمه اطهار(ع) يا پاسداران وحي (فارسي)
احکام عمره مفرده (فارسي)
القواعد الفقهيه
کتاب الطهارة
جامع المسائل (2جلد)
استفتاءات حول الحج و العمره
احکام الحج من تحرير الوسيلة
مناسک الحج
مناسک حج (فارسي)
الدولة الاسلامية
ثلاث رسائل
حماة الوحي
پنج پيام در مورد شهادت حضرت زهرا (س)
استفتاءات عمره مفرده
خمس نداءات
آيين کشورداري از ديدگاه امام علي (ع)
احکام پزشکان و بيماران
ايضاح الکفايه
تبيان الاصول
اصول فقه شيعه
حاشيه بر کتاب طهارت مصباح الفقيه
تقيه مداراتي
و دهها اثر منتشر نشده