فهرست مطالب

از خطاست، بى هيچ قيد و شرط، واجب است، اطاعت از عترت (= اولوا الامر) نيز، به لحاظ اين كه برگزيدگانِ خدا و پيامبر او هستند، بى هيچ قيد و شرط واجب است. و تسليم در برابر اين دو، و تمسّك به اين دو، مايه سعادت ابدى و رهايى از گمراهىِ جاودانه است.

حاصل پيش گفته ها اين كه، آيه «اولوا الامر» به تنهايى، خود دليل آن است كه «صاحبان امر» به لحاظ روحى و در حوزه انديشه و عمل، جز دريافت وحى از جانب خداوند، در مرتبه پيامبر گرامى (صلى الله عليه وآله) هستند. و به دلالتِ اين آيه، مانند پيامبر، بى هيچ قيد و شرطى، مطاع اند. و رواياتى كه در ذيل اين آيه بررسى شد، به ويژه حديثِ «ثقلين»، كه در تواتر آن ترديدى نيست، مضمون و پيام آيه را تأكيد و تأييد مى كنند.

بر اين اساس، منزلتِ امامت، همان طور كه باورِ شيعيان است امرى الهى است و هيچ شخص و گروهى از مسلمانان، داراى هر موقعيت و جايگاهى كه باشند، در گزينش آن نقشى; بلكه حقّى ندارند. و اولوا الامر، با اين كه به استناد حديث ثقلين مرجعيت علمى و فكرى دارند و شارحان و مفسران قرآن و سنّت نبوى و معلمانِ حلال و حرام خدا هستند، از سوى خداوند تكليف يافته اند كه دامنه حكومت نبوى را گسترش دهند و جامعه دينى را از كج روى ها در علم و عمل، بازدارند.

امام حسين (عليه السلام) در پاسخ بزرگان كوفه كه ايشان را براى تأسيس حكومت اسلامى و نجات جامعه از سلطنتِ آل ابوسفيان فراخوانده بودند، نوشت:

فَلَعَمْرِي مَا الإمامُ اِلاَّ الْحاكِمُ بِالْكِتابِ، القائِمُ بِالْقِسْطِ، الدّائِنُ بِدِينِ الحَقَّ، الْحابِسُ نَفْسَهُ عَلى ذَاتِ اللهِ.⁽¹⁾

به جانِ خودم سوگند، پيشوا و امام كسى است كه به قرآن داورى كند و عدالت را در كشور بگستراند و مؤمن به دين حق، و خود را پاى بند فرمان خدا قرار دهد.

على (عليه السلام) فرمود:

لَمْ تَكُنْ بَيْعَتُكُمْ إِيَّايَ فَلْتَةً⁽¹⁾ وَ لَيْسَ أَمْرِي وَ أَمْرُكُمْ وَاحِداً. إِنِّي أُرِيدُكُمْ لِلَّهِ وَ أَنْتُمْ تُرِيدُونَنِي لاَِنْفُسِكُمْ. أَيُّهَا النَّاسُ أَعِينُونِي عَلَى أَنْفُسِكُمْ، وَ اَيْمُ اللَّهِ لاَءَنْصِفَنَّ الْمَظْلُومَ مِنْ ظَالِمِهِ وَلاََقُودَنَّ الظَّالِمَ بِخِزَامَتِهِ حَتَّى أُورِدَهُ مَنْهَلَ الْحَقِّ وَ إِنْ كَانَ كَارِهاً.⁽²⁾

بيعت شما با من بى انديشه و تدبير نبود و كار من و كار شما يكسان نيست من شما را براى خدا مى خواهم و شما مرا براى نفس خود مى خواهيد. اى مردم! از راه مخالفت با هوا و هوس خود، مرا يارى كنيد و خدا گواه است كه حق ستمديده را از ستمگر خواهم گرفت و ستمگر را مهار خواهم كرد تا او را به آبشخور حق بكشانم اگرچه خوش نداشته باشد.

و در جاى ديگر فرمود:

اللَّهُمَّ إِنَّكَ تَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ يَكُنِ الَّذِي كَانَ مِنَّا مُنَافَسَةً فِي سُلْطَان، وَ لاَ الْتِمَاسَ شَيْء مِنْ فُضُولِ الْحُطَامِ، وَ لَكِنْ لِنَرِدَ الْمَعَالِمَ مِنْ دِينِكَ، وَ نُظْهِرَ الاِْصْلاحَ فِي بِلادِكَ، فَيَأْمَنَ الْمَظْلُومُونَ مِنْ عِبَادِكَ، وَ تُقَامَ الْمُعَطَّلَةُ مِنْ حُدُودِكَ.⁽¹⁾

پروردگارا! تو مى دانى كارى كه از دست ما سرزد، نه براى اشتياق در امر سلطنت بود و نه براى خواهش چيزى از زيادى كار دنيا، بلكه براى اين بود كه معالم دين را باز گردانيم و در شهرهاى تو اصلاح را آشكار سازيم، تا بندگان ستمديده ايمن گردند و آن چه از حدود تو فرو گذاشته شده است، برپا داشته شود.

فصل دوّم: آيه ولايت