(صفحه 349)

س 923 ـ آيا وراث مكلف به پرداخت مهريه همسر ميت به صورت يكجا هستند و يا مى توانند آن را به صورت قسطى پرداخت كنند؟
ج ـ ورّاث قبل از اداى دين ميّت از اصل مال ميّت و قبل از عمل به وصيّت، نمى توانند در ارث تصرّف كنند و مهريه زن جزء ديون ميّت مى باشد كه بايد قبل از تقسيم و تصرّف در ارث بپردازند.

س 924 ـ شخصى براى ثلث اموال خود محل مصرفى را معين كرده و علاوه بر آن اظهار داشته است كه مهريه همسر او كه اكثريت اموال او را شامل مى شود بدهند. بيان فرماييد: اولاً چنين وصيتى وجهه شرعى دارد؟ ثانياً پرداخت مهريه بر ساير وراث واجب است؟ ثالثاً تقدم و تأخر در ذكر موارد فوق (ثلث و مهريه) تغييرى در حكم دارد؟
ج ـ مهريّه، دين محسوب مى شود كه بايد از اصل مال پرداخت شود و اگر وصيّت هم نكرده بود بايد از اصل مال مى پرداختند و آنچه از مال بعد از اداى ديون ميّت باقى ماند ثلث آن صرف مصرفى مى شود كه معيّن كرده است و بقيّه بين ورثه كما فرض الله تقسيم مى شود.

س 925 ـ پدر اين جانب وصيت كرده كه جنازه او را به كربلا برده و در آنجا دفن كنند و فعلاً مدت 30 سال است كه فوت كرده و هنوز امكان عمل به وصيت پيدا نشده است، تكليف اين جانب را روشن فرماييد.
ج ـ به طور كلى عمل به وصيت مقيد به زمان خاصى نيست. لذا هنگام قدرت و امكان لازم است طبق وصيت عمل كنيد.

س 926 ـ اگر كسى نسبت به تمام ماترك خود وصيت كند و همه ورثه نيز در آن زمان با وصيت موافقت كرده اند، آيا پس از فوت موصى وصيت مزبور نافذ است؟
(صفحه 350)
ج ـ در فرض سؤال كه ورثه در زمان حيات موصى اجازه داده اند وصيت در كل نافذ است.

س 927 ـ شخصى وصيت كرده كه پس از مرگ او اعمالى را برايش انجام دهند و مقدارى از املاك خود (كمتر يا مساوى ثلث) را نيز براى انجام آن اعمال در نظر گرفته است پس از مرگ او قيمت املاك افزايش يافته و علاوه بر عمل به وصيت مقدارى از آن زياد مى آيد، بيان فرماييد اين مقدار متعلق به كيست؟
ج ـ اگر به تمام وصيت عمل شده است، آنچه زياد آمده بايد بين ورثه (مطابق احكام ارث) تقسيم شود.
(صفحه 351)

نـــذر

س 928 ـ شخصى چند عدد فرش نذر مسجد بالخصوصى كرده و پس از آنكه آنها را براى تحويل به مسجد آورده است، متوجه شده كه آن مسجد نياز به فرش ندارد، آيا جايز است به مسجد ديگرى بدهد كه نياز دارد؟
ج ـ اگر بى نيازى آن مسجد بطورى است كه در آينده هم اميدى نباشد كه از آن فرشها در آن مسجد استفاده شود، عمل به نذر مذكور لازم نيست و اختيار با نذر كننده است.

س 929 ـ شخصى نذر كرده كه مبلغى، به كسى بدهد، ولى آن شخص قبول نمى كند، وظيفه نذر كننده چيست؟
ج ـ اگر علت قبول نكردن نذر اين باشد كه بطور كلى، چيز نذرى قبول نمى كند در اين صورت نذر منحلّ مى شود و عمل به آن واجب نيست امّا اگر از خصوص اين شخص قبول نمى كند، وظيفه نذر كننده اين است كه آن مبلغ را به هر وسيله ممكن ولو بواسطه فرد ناشناس، يا با قرار دادن در اموال او يا انداختن در منزل او، به او برساند و اگر ممكن نشد نذر منحل و تكليف ساقط مى شود.
(صفحه 352)

س 930 ـ شخصى نذر كرد كه روز معينى را روزه بگيرد ولى يك سفر غيرضرورى پيش آمده، آيا جايز است سفر كند و روزه نذرى را در آن روز نگيرد؟
ج ـ بلى سفر جايز است، ولى بايد بعداً روزه آن روز را قضا كند.

س 931 ـ شخصى نذر كرده است ولى در مورد منذور شك دارد، لطفاً وظيفه او را در موارد زير بيان فرماييد:
الف ـ اصلاً فراموش كرده است كه چه چيزى را نذر كرده است.
ب ـ مردّد است كه بين دو امر كدام را نذر كرده است.
ج الف ـ اگر اصلاً نمى داند، ولى در محل زندگى او مردم معمولاً چيز خاصى را نذر مى كنند يعنى متعارف وجود دارد، همان كار متعارف را انجام دهد و اگر چنين چيزى وجود ندارد، چون قدرت عمل به نذر را ندارد، نذر او ساقط است و وظيفه اى ندارد، بلى اگر بعداً يادش آمد به نذر عمل كند.
ج ب ـ در مورد دوم اگر مردّد بين اقل و اكثر باشد مثلاً مردّد است كه صد تومان به فقير بدهد يا دويست تومان به حداقل كفايت كند و صد تومان بدهد. اما اگر مردّد بين دو چيز متباين باشد، مثلاً نذر كرده صدقه بدهد يا روضه بخواند بنابر احتياط، هر دو كار را انجام دهد.

س 932 ـ اگر هدايا و نذورات امامزاده از مخارج آن زياد بيايد، آيا مى شود آن را بين نوادگان آن امامزاده تقسيم كرد؟
ج ـ بلى اگر نوادگان آن امام زاده شيعه و فقير باشند در فرض سؤال مانعى ندارد.

س 933 ـ دارالايتامى است كه درآمدش از كمكهاى مردمى تأمين مى شود، آيا ايتامى كه از اين كمكها استفاده مى كنند از نظر اسلام سن معينى بايد داشته
(صفحه 353)
باشند؟ و آيا بين سالم و معلول، محصل و بيكار و غيره تفاوتى وجود دارد؟
ج ـ در شرع مقدس يتيم به كودكى گفته مى شود كه پدر خود را از دست داده و به حد بلوغ نرسيده است و فرقى بين پسر و دختر نيست. و همين كه به حدّ بلوغ برسد ديگر يتيم بر او صدق نمى كند و اگر چيزى نذر ايتام شده باشد به آنها تعلق نمى گيرد اما در مورد پولهايى كه مردم تبرعاً مى دهند مى توانيد در مواردى كه متعارف است ولو بعد از بلوغ مصرف كنيد.