ديگران به آن نيز جايز نمى باشد.

اسلام و مسأله رشد جمعيت

ـ رشد جمعيت مسلمانان و بالا رفتن آمار آنان مطلوب اسلام است و ادلّه متعددى، مطلوبيّت آن را اثبات مى كند ولى امكان دارد در شرايط خاصى به دليل عوارضى، اسلام با كنترل جمعيت موافق باشد.

حكومت اسلامى و كنترل جميعت

ـ در شرايطى كه حكومت اسلامى مصلحت جامعه را در كنترل جمعيت و تنظيم خانواده تشخيص دهد فقط مى تواند جامعه را به كنترل جمعيت از راه هاى حلال تشويق نمايد، ولى نمى تواند از راه هاى حرام مانند سقط جنين استفاده كند و يا مردم را ملزم به جلوگيرى نمايد.

ـ اگر ولىّ امر مسلمين محدود كردن نسل را به طريق الزام افراد بر آن، لازم بداند و بر آن حكم كند، در همان محدوده اى كه ولىّ امر حكم مى كند، الزام به جلوگيرى جايز، بلكه واجب مى باشد.

وظيفه پزشك و عقيم سازى

ـ نگاه به بدن نامحرم و لمس آن و نگاه به عورت غير همسر و همين طور عقيم كردن دايم زن يا مرد، حرام است و لذا بر پزشك لازم است كه از موارد مذكور خوددارى كند مگر در مواردى كه ضرورت عقيم سازى بيمار براى پزشك محرز گردد كه در آن صورت هم عقيم سازى جايز مى شود و هم لمس و نگاه به نامحرم يا عورت ديگرى جايز است به شرط

اين كه بدون نگاه يا لمس نتواند آن كار را انجام دهد و پزشك محرم و يا مماثل هم نباشد.

ـ اگر عقيم سازى براى مرد يا زن ضرورت نداشته باشد ولى پزشك اقدام به اين عمل نمايد، علاوه بر اين كه فعل حرامى را مرتكب شده، ديه آن را نيز بايد بپردازد و ديه عقيم سازى هر چند در شرع مشخص نشده ولى بايد از طريق حكومت و أرش(1) تعيين شود.

ـ اگر عقيم سازى براى زن يا مرد ضرورت داشته باشد، پزشك بايد با رضايت بيمار اين كار را انجام دهد.

ـ اگر پزشك تشخيص داد كه عقيم سازى براى فردى ضرورت دارد و بر اساس اين تشخيص او را عقيم ساخت ولى بعداً متوجه شد كه اشتباه كرده است، در صورتى كه قصور كرده باشد، ضامن است.

فصل هفتم:
تلقيح و بارورى مصنوعى

تلقيح و بارورى مصنوعى در مباحث پزشكى جديد از ديدگاه ممتازى برخوردار است و هماهنگ با پيشرفت علم پزشكى و دستاوردهاى شگفت انگيز آن، گام هاى بلند و مؤثرى را برداشته است. اين رشته در قلمرو نازايى مرد يا زن يا هر دو و بلكه در ايجاد نطفه هاى قابل بارورى از طبيعت و از همه بالاتر، كِشت و تكثير سلول هاى انسانى يا حيوانى در پديد آوردن موجود انسانى كاربرد دارد.

بديهى است تلقيح و بارورى با اين گستره داراى اشكال و شيوه هاى متنوع و متكثّرى است كه از ديدگاه شرع مقدس اسلام، هر كدام حكم جداگانه اى دارد.

مثلا مردى كه عقيم و نازاست، آيا از نظر اسلام مى تواند با اسپرم مرد ديگرى، همسرش را بارور ساخت؟ همين طور در مورد زنان، و يا اين كه آيا شرعاً مى شود در بيرون از رحم، اسپرم و تخمكِ آن دو را بارور كرد و سپس داخل رحم زن و يا رحم ديگرى، آن را كاشت و پرورش داد؟

اگر چنين مسائلى از نظر شرع امكان داشته باشد، فرزندى كه به وجود