فصل هفتم:
تلقيح و بارورى مصنوعى

تلقيح و بارورى مصنوعى در مباحث پزشكى جديد از ديدگاه ممتازى برخوردار است و هماهنگ با پيشرفت علم پزشكى و دستاوردهاى شگفت انگيز آن، گام هاى بلند و مؤثرى را برداشته است. اين رشته در قلمرو نازايى مرد يا زن يا هر دو و بلكه در ايجاد نطفه هاى قابل بارورى از طبيعت و از همه بالاتر، كِشت و تكثير سلول هاى انسانى يا حيوانى در پديد آوردن موجود انسانى كاربرد دارد.

بديهى است تلقيح و بارورى با اين گستره داراى اشكال و شيوه هاى متنوع و متكثّرى است كه از ديدگاه شرع مقدس اسلام، هر كدام حكم جداگانه اى دارد.

مثلا مردى كه عقيم و نازاست، آيا از نظر اسلام مى تواند با اسپرم مرد ديگرى، همسرش را بارور ساخت؟ همين طور در مورد زنان، و يا اين كه آيا شرعاً مى شود در بيرون از رحم، اسپرم و تخمكِ آن دو را بارور كرد و سپس داخل رحم زن و يا رحم ديگرى، آن را كاشت و پرورش داد؟

اگر چنين مسائلى از نظر شرع امكان داشته باشد، فرزندى كه به وجود

مى آيد به كداميك از دو مرد منسوب است؟ همچنين در مورد مادر فرزند، آيا مادر او زنى است كه تخمك از آن او بوده و يا آن كه او را زاييده است؟ و... و بعد از آن مسائل محرميّت و ازدواج و ارث و... مطرح مى شود.

اين فصل به بررسى اين موضوع و مسائل پيرامون آن و بيان احكام آنها از ديدگاه فقهاى بزرگوار اختصاص دارد.

الف: بارورسازى با اسپرم شوهر

ـ اگر اسپرم شوهر را به صورت مصنوعى در رحم همسرش وارد كنند و زن حامله شود، اين عمل جايز است، خواه اين كار بعد از تقويت اسپرم باشد و خواه به صورت ديگر. امّا بايد از مقدمات حرام اجتناب كنند و فرزندى كه از اين طريق متولد مى شود، فرزند همان زن و شوهر و همانند فرزندى است كه از طريق آميزش طبيعى آنان به وجود مى آيد.

ـ اگر اسپرم شوهر و تخمك زن در بيرون رحم يعنى در دستگاه مصنوعى به هم آميخته و نطفه اى منعقد گردد، وارد كردن اين نطفه ـ به هر يك از مراحل جنين كه رسيده باشدـ در رحم اين همسر جايز است، امّا بايد از مقدمات حرام اجتناب كنند و فرزندى كه از اين طريق متولد مى شود، فرزند همان زن و شوهر است و همه احكام شرعى فرزندان عادى را دارد.

ـ اگر اسپرم مرد را گرفته و پس از درگذشت او به همسرش تلقيح نمايند، جايز نيست، ولى اگر اين كار صورت گرفت، فرزند مزبور

حلال زاده است و احكام محرميّت را دارد و از مادر ارث مى برد، امّا از پدر ارث نمى برد.

ـ اگر اسپرم شوهر و تخمك همسرش را در بيرون رحم به هم بياميزند و تا آخر در دستگاه مصنوعى پرورش يابد، اين عمل نيز جايز است و بچه، فرزند همان زن و شوهر مى باشد، لكن بايد از مقدمات حرام اجتناب نمايند.

ـ اگر اسپرم شوهر و تخمك همسرش را بگيرند و به صورت مصنوعى وارد رحم همسر ديگرِ همان شوهر نمايند، چه قبل از تركيب و آميخته شدن اسپرم و تخمك باشد و چه بعد از آن، جايز است. چه همسر دائمى او باشد و يا موقت، ولى بايد از مقدمات حرام اجتناب كنند و بچه، فرزند شوهر و همسر صاحب تخمك است.

ـ هرگاه زن به صورت طبيعى يا مصنوعى از شوهرش حامله شود، خارج ساختن اين حمل و قرار دادنش در رحم همسر ديگر آن شوهر جايز است ولى بايد از مقدمات حرام اجتناب نمايند و بچه، فرزند شوهر و همسر صاحب تخمك است.

كِشت جنين در رحم زن بيگانه

ـ قرار دادن نطفه منعقد شده زن و شوهر در رحم زن بيگانه، جايز نيست، چه نطفه به صورت طبيعى منعقد شده باشد و يا به صورت مصنوعى ولى چنانچه اين عمل حرام انجام شود، فرزند به مرد صاحب اسپرم و زن صاحب تخمك تعلّق دارد.