(صفحه 323)
وقت حلق يا تقصير
مسأله 939 ـ حلق يا تقصير بايد بعد از قربانى در روز عيد انجام شود.
مسأله 940 ـ تأخير حلق يا تقصير تا آخر ايام تشريق (يازدهم، دوازدهم و سيزدهم ذى الحجه) مانعى ندارد و در شب هم كفايت مى كند.
مسأله 941 ـ احتياط آن است كه در روز عيد بعد از قربانى حلق يا تقصير كند. و اگر در روز عيد قربانى نكند حتى اگر عمداً تأخير بيندازد حلق يا تقصير هم نكند، و ترتيب را به احتياط واجب رعايت كند. يعنى هر وقت قربانى كرد، بعداز آن حلق يا تقصير كند.
مسأله 942 ـ اگر بعد از قربانى به هر جهت حلق يا تقصير نكرد يا آن را به صورت باطل بجا آورد، از احرام خارج نشده، و بايد محرمات احرام را رعايت كند، حتى اگر اعمال مكه را انجام داده باشد. لذا هر وقت كه باشد بايد خودش حلق يا تقصير را به طور صحيح بجا آورد، سپس اعمال مكه را اعاده كند، و اگر نمى تواند نايب بگيرد. البته نسبت به محل حلق يا تقصير بايد طبق
(صفحه 324)
مسأله 948 عمل كند.
مسأله 943 ـ كسى كه براى قربانى نايب مى گيرد تا وقتى مطمئن نشده كه وكيل قربانى كرده است نمى تواند حلق يا تقصير كند، و اگر با اطمينان به انجام قربانى حلق يا تقصير كرد و بعد معلوم شد كه وكيل در آن وقت قربانى نكرده بوده حلق كافى است. و حتى اعمال بعد از آن هم صحيح است، و لازم نيست اعاده كند.
مسأله 944 ـ كسى كه اعمال حج را بر وقوفين مقدم مى دارد نمى تواند بعد از سعىِ حج، حلق يا تقصير كند. بلكه بايد پس از قربانى حلق يا تقصير كند. و اگر انجام داد علاوه بر اينكه محرمات احرام بر او حلال نمى شود، بلكه در صورت علم و عمد كفاره هم دارد.
مسأله 945 ـ كسى كه به جاى قربانى روزه مى گيرد مى تواند در روز عيد بعد از رمى جمره عقبه حلق يا تقصير كند.

(صفحه 325)
محل حلق يا تقصير
مسأله 946 ـ بايد در منى حلق يا تقصير كند، و حلق يا تقصير در غير از منى كفايت نمى كند، بلى چنانچه به علت جهل قصورى يا غفلت و فراموشى در خارج از منى حلق يا تقصير كرده و امكان برگشت به منى نباشد، صحيح است.
مسأله 947 ـ حلق يا تقصير در كنار كشتارگاههاى فعلى چنانچه ثابت نشود، داخل منى است كفايت نمى كند، و اگر كسى در آنجا حلق يا تقصير كرد بايد در منى اعاده كند.
مسأله 948 ـ اگر به هر جهت در منى حلق يا تقصير نكرد و از آنجا خارج شد، بايد به منى برگردد و در آنجا حلق يا تقصير كند، و اگر برگشتن به منى ممكن نباشد هر جا هست حلق يا تقصير كند و موى خود را به منى بفرستد. و اگر اعمال مكه را انجام داده، آنها را اعاده كند يا براى اعاده آنها نايب بگيرد.

(صفحه 326)

مستحبات حلق يا تقصير

مسأله 949 ـ در حلق يا تقصير چند چيز مستحب است:
1 ـ نيت حلق يا تقصير را به زبان آورد.
2 ـ حلق را از طرف راست جلوى سر شروع كند.
3 ـ اين دعا را بخواند:
«أللَّهُمَّ أعْطِنِي بِكُلِّ شَعْرَة نُوراً يَوْمَ الْقِيامَةِ».
4 ـ موى سر خود را در منى در خيمه خود دفن كند. و اولى اين است كه بعد از حلق از اطراف ريش و شارب خود گرفته و همچنين ناخنها را بگيرد.

(صفحه 327)

7 ـ طـواف حـج

مسأله 950 ـ طواف حج كه طواف زيارت نيز ناميده مى شود، مثل طواف عمره تمتع است و احكام آن را دارد بجز نيت كه بايد با قصد طواف حج تمتع انجام دهد.

8 ـ نماز طواف حج

مسأله 951 ـ بعد از طواف حج واجب است دو ركعت نماز طواف حج بجا آورد. كه مثل نماز طواف عمره تمتع است و احكام آن را دارد. مگر در نيت، كه در اينجا نيت نماز طواف حج تمتع مى كند.