(صفحه 81)
نمى شود. لذا نيابت كسى كه مى خواهد با نذر صحيح قبل از ميقات محرم شود، صحيح است.
مسأله 205 ـ شخصى كه به نيابت وارد جده شده اگر نگذارند به مواقيت معروفه برود عذر طارى محسوب شده و نيابتش صحيح است. و در فرض مزبور با نذر از جده محرم شود و در ادنى الحل احتياطاً تجديد احرام كند.
مسأله 206 ـ اگر نايب از روى جهل از مكه خارج شد و براى احرام مجدد نتوانست به مواقيت معروفه برود بايد از ادنى الحل به نيابت از منوب عنه محرم شود و حج تمتع را انجام دهد. اما كفايت آن از منوب عنه مشكل است.
مسأله 207 ـ اگر نايب در ارتكاب بعضى از محرمات احرام مضطر باشد يا حتى با اختيار انجام دهد نيابتش صحيح است. ولى كفاره آن به عهده خودش مى باشد.
مسأله 208 ـ شخصى كه فكر مى كرد معذور است اگر از روى جهل به مسأله يا عصيان براى انجام اعمال حج اجير شود، اگر در هنگام اعمال عذر او برطرف شده و
(صفحه 82)
بتواند حج كامل انجام دهد صحيح است، و استحقاق اجرت المسمى را دارد.
مسأله 209 ـ كسى كه هنگام قبول نيابت اطمينان داشته كه مى تواند حج را به صورت صحيح انجام دهد، هر چند بعد از آن جزء معذورين قرار گيرد نيابت او صحيح و ذمه منوب عنه برى مى شود. و به عبارت ديگر عذر طارى ضررى ندارد.
مسأله 210 ـ كسى كه از ابتدا مطمئن بوده مى تواند حج تمتع انجام دهد و نايب شده نيابت او صحيح است، اگر چه بعداً به واسطه عذرى كه اتفاقاً پيش آمده مجبور شود حج إفراد انجام دهد. كه در اين صورت ذمه منوب عنه برى مى شود.
مسأله 211 ـ كسى كه معذور است و نمى تواند حج نيابى انجام دهد اگر بخواهد براى كسى حج استحبابى بجاآورد مى تواند حج را به نيت خودش انجام دهد و ثوابش را به آن فرد هديه كند.
مسأله 212 ـ كسى كه عمره تمتع را براى خودش بجاآورد واجب است حج تمتع را نيز براى خود بجاآورد.
(صفحه 83)
و اين شخص نمى تواند عمره تمتع انجام شده را براى فردى منظور و به نيابت از او حج تمتع بجا آورد.
مسأله 213 ـ در فرض سابق اگر عصياناً بخواهد به نيابت از ديگرى حج تمتع انجام دهد بايد به يكى از مواقيت پنجگانه برود و از آنجا به نيابت از منوب عنه براى عمره تمتع مجدداً محرم شود، و پس از انجام عمره تمتع حج تمتع را به نيابت او بجا آورد، كه در اين صورت نيابت صحيح و مجزى از منوب عنه است.
وثوق و اطمينان به انجام حج
مسأله 214 ـ به مجرد گرفتن نيابت ذمه منوب عنه برى نمى شود، بلكه بايد حج انجام شود. بنابراين اگر اجير به هر علتى حج را انجام نداد، بايد دوباره براى او نيابت بگيرند.

(صفحه 84)

شرايط منوب عنه

مسأله 215 ـ شرايطى كه در منوب عنه معتبر است عبارتند از:
1 ـ ايمان.
2 ـ عقل.
3 ـ بلوغ.
4 ـ عدم قدرت بر انجام مناسك.
ايمان
مسأله 216 ـ نيابت از كافر و مسلمان غيرشيعه صحيح نيست. بلى چنانچه غرض عقلايى در بين باشد مى تواند حج را به نيت خود انجام داده و ثواب آن را به او هديه كند.
عقل
مسأله 217 ـ نيابت از مجنون در حج واجب صحيح نيست. بلى اگر قبل از جنون حج بر او مستقر شده باشد.
(صفحه 85)
در صورت يأس از بهبودى ولىّ او از مال او براى او نيابت بگيرد.
مسأله 218 ـ كسى كه حج بر او مستقر شده و سپس ديوانه شده اگر در زمان حيات براى او نيابت نگرفته باشند واجب است بعد از فوتش از تركه او استنابه كنند، ولو به حج ميقاتى.
بلوغ
مسأله 219 ـ منوب عنه بايد بالغ باشد، بنابر اين نيابت از غيربالغ حتى اگر ولىّ شرعى او نايب بگيرد، صحيح نيست.
عدم قدرت بر انجام مناسك
مسأله 220 ـ كسى كه حج بر او مستقر شده اگر تمكن از مباشرت در حج را نداشته باشد چه به خاطر بيمارى كه اميد بهبودى آن را ندارد، يا به خاطر زندانى بودن، يا پيرى و ناتوانى يا حرجى بودن اعمال حج براى او نايب گرفتن براى انجام حج بر او واجب است.