(صفحه 86)
مسأله 221 ـ نيابت از حى در حج واجب در صورتى صحيح است كه فردى كه حج بر او مستقر شده به جهت بيمارى يا پيرى قدرت انجام مناسك حج را نداشته باشد، يا انجام حج براى او مشقت و حرج داشته باشد و اميد بهبودى و رفع حرج نيز نداشته باشد.
مسأله 222 ـ در فرض سابق وجوب نيابت فورى است. اما اگر حج بر او مستقر نشده باشد اقوى عدم وجوب استنابه است.
مسأله 223 ـ كسى كه به جهت عدم وجود نايب يا گران بودن اجرت آن نتواند نايب بگيرد وجوب استنابه از او برداشته مى شود، ولى بعد از مرگ واجب است از تركه او برايش استنابه كنند. و همچنين است اگر تمكن از استنابه داشته و عصياناً ترك كرده است.
مسأله 224 ـ نيابت مجانى و تبرعى از ميت صحيح و مجزى است. اما نيابت تبرعى از شخص زنده چه در تمام اعمال حج يا بعضى از اعمال حج صحيح و مجزى نيست. مگر در رمى جمره كه در مسأله 844 خواهد آمد.

(صفحه 87)
مسأله 225 ـ اگر كسى در حين انجام مناسك بيهوش يا ديوانه شد فرد ديگرى نمى تواند تبرعاً اعمال او را تمام كند، بجز رمى بيهوش كه تفصيل آن در احكام رمى خواهد آمد، ولى اگر به علت بيمارى از انجام بقيه مناسك معذور شد مى تـواند استنابه كند تا بقيه اعمـال را طبق تفصيلى كه در جاى خود مى آيد انجام دهد.
مسأله 226 ـ شخص مى تواند به ديگرى وكالت دهد كه قربانى او را ذبح كند يا اگر عذرى براى او پيش آمد مثلا بيهوش شد بقيه اعمال را به نيابت از او بجاآورد. ولى احوط اين است كه او را وكيل كند تا قربانى را خريده و ذبح كند و در صورت پيش آمدن عذر تتمه اعمال را به نيابت از او بجاآورد.
مسأله 227 ـ سه شرط اخير مربوط به حج واجب است. لذا در نيابت از حج مستحبى غير از شرط اول بقيه شروط در منوب عنه لازم نيست.

(صفحه 88)

حج تمتع

حج تمتع مركب از دو قسمت است:
1 ـ عمره تمتع.
2 ـ حج تمتع.
مسأله 228 ـ اين دو قسمت را بايد يك نفر و به نيت يك فرد و در يك سال در ماههاى حج (شوال، ذى القعده، ذى الحجه) به دنبال هم بجا آورد، و الاّ صحيح نيست.
مسأله 229 ـ عمره تمتع مركب از پنج جزء است:
1 ـ احرام.
2 ـ طواف.
3 ـ نماز طواف.
4 ـ سعى بين صفا و مروه.
5 ـ تقصير.

(صفحه 89)
و حج تمتّع مركب از سيزده جزء است:
1 ـ احرام.
2 ـ وقوف در عرفات.
3 ـ وقوف در مشعرالحرام.
4 ـ رمى جمره عقبه.
5 ـ قربانى.
6 ـ حلق يا تقصير.
7 ـ طواف.
8 ـ نماز طواف.
9 ـ سعى.
10 ـ طواف نساء.
11 ـ نماز طواف نساء.
12 ـ ماندن در منى.
13 ـ رمى جمرات سه گانه.

(صفحه 90)

بخش اول:

عمره تمتع

احـــرام

مسأله 230 ـ هنگام احرام مراعات چهار چيز واجب است:
   1 ـ ميقات.
   2 ـ نيت.
   3 ـ لباس احرام.
   4 ـ تلبيه.