(صفحه 234)
مرتبه معاشرت با ايشان لازم است؟
جواب: صله رحم منحصر به رفت و آمد نيست. اگر اين طريق معاشرت موجب فساد است، به طريق ديگر از قبيل: مكاتبه و احسان، صله كنيد، و ضمناً از موعظه و نصيحت، تا ممكن است خوددارى نكنيد كه بزرگترين صله و احسان در حقّ آنها، بازداشتن آنها از معصيت است.

سؤال 940 :بعضى از بستگان ما بكلّى، توجّه به نماز و روزه و ساير واجبات ندارند و موعظه و نصيحت هم در آنها اثر نمى كند، اكنون صله رحم با آنها چه صورت دارد؟
جواب: اگر ترك صله، موجب تنبّه و ارتداع آنها از معصيت مى شود ترك كنيد و اگر به معاشرت و نصيحت، احتمال ارتداع آنان از معصيت بدهيد معاشرت و صله رحم كنيد، تا آنان را وادار به اطاعت خداوند سبحان كنيد.

سؤال 941 :آيا قطع رابطه از ارحامى كه تجاهر به گناهان مى كنند جايز است يا نه؟
جواب: اگر قطع مراوده، موجب تنبّه و ارتداع آنها از معصيت باشد، لازم است قطع مراوده شود.

سؤال 942 :آيا انسان مى تواند از نظر شرعى با خويشاوندانى كه بى تقوا و بى نماز و ضد انقلابند از قبيل: پدر و مادر، خواهر و غيره قطع رحم كند؟
جواب: قطع رحم جايز نيست. ولى بايد آنها را با مراعات موازين، امر به معروف و نهى از منكر كند.

سؤال 943 :كمك به كسى كه نماز نمى خواند ولى اعتقاد به وجوب آن دارد، چگونه است؟
جواب: در صورتى كه ترك اعانت به او موجب تنبّه و خواندن نماز شود اعانت نكنند. مگر در مواردى كه ترك اعانت، موجب تلف او شود كه اين صورت، حفظ نفس او لازم است.

سؤال 944 :اگر در محيط كار و اداره خلاف شرعى ديده شد و اگر تذكر بدهيم مؤثر واقع نمى شود يا اصلا تذكر دادن ممكن نباشد، تكليف ما چيست؟
(صفحه 235)
جواب: در تخلفات ادارى بايد به مقامات مربوطه گزارش شود و در خلاف شرعهاى ديگر شرايط امر به معروف و نهى از منكر ملحوظ گردد و اطاعت در امورى كه خلاف شرع است جايز نيست.

سؤال 945 :اصولا در فقه اسلام براى پيشگيرى از وقوع جرم در جامعه و تأمين جامعه از خطر مجرمين چه راههاى حقوقى وجود دارد و اين اقدامات در صورت وجود، تحت چه عناوين فقهى و مطابق كدام دليل مى باشند؟
جواب: اساس سؤال عبارت است از اينكه پيشگيرى از وقوع جرم آيا مشروعيت دارد يا نه؟ و در صورت اوّل، تحت چه عنوانى قرار مى گيرد؟ جواب اين است كه اصولا مسأله نهى از منكر كه يكى از فرائض مهمّه اسلام است و حتى بعنوان ستون براى واجبات ديگر معرفى شده است. زيرا بعد از تحقق جرم و ارتكاب عمل نامشروع جايى براى نهى و زجر باقى نمى ماند. كسى كه مثلا شرب خمر انجام داد و يا خداى ناكرده زنا كرد، پس از وقوع عمل، وى را از چه چيز نهى مى كنند؟ و آيا نهى مى تواند تأثيرى در ماوقع داشته باشد و انقلاب محال را بوجود آورد؟ از اينجا استفاده مى كنيم كه نهى از منكر در رابطه با آينده و يا ادامه فعل واقع شده مى باشد. در اين صورت پيدا است كه مورد آن اشخاصى است كه زمينه ارتكاب جرم در آنان وجود دارد و در غير اين اشخاص محلّى براى آن وجود ندارد. با توجه به اين مطلب تمام مراتب موجود در نهى از منكر در مورد سؤال قابل پياده شدن مى باشد و بعيد نيست كه حتى جريمه هاى مالى در صورتى كه تنها راه ترك منكر و عدم ارتكاب فحشا باشد، بعنوان نهى از منكر مشروعيت داشته باشد. البته تعيين مقدار جريمه مالى و همينطور تعيين مقدار زندان و ساير كيفرهاى مربوطه به عهده حاكم شرع است.

امر به معروف و نهى از منكر

سؤال 946 :از آنجايى كه امر به معروف و نهى از منكر از واجبات شرعى مى باشند وظيفه انسان در قبال مجالس لهو و لعب و افراد بى بند و بار چيست؟
(صفحه 236)
جواب: اگر احتمال تأثير در ارشاد و نصيحت خود بدهيد، بايد نهى از منكر كنيد. بلى بايد با ملايمت و مهربانى تذكر دهيد، شايد نتيجه بگيريد.

سؤال 947 :اگر شخصى در اتومبيلى سوار شده كه نوار موسيقى يا غنا گذاشته اند و بداند نهى از منكر سودى ندارد، وظيفه چيست؟
جواب: در صورت امكان از اتومبيل پياده شود و اگر ممكن نباشد توجه خود را معطوف به امور ديگر كند.

سؤال 948 :در شرايط كنونى در برخى از مراسم عروسى از نوارهاى مبتذل استفاده مى شود، با توجه به اينكه ممكن است عدم شركت در مراسم موجب تيرگى روابط فاميلى شود و از طرف ديگر نهى از منكر هم مفيد نيست، شركت در اين مجالس چگونه است؟
جواب: شركت جايز نيست، اگرچه موجب تيرگى روابط شود.

سؤال 949 :تماس گرفتن با افرادى كه سروكار با نوارهاى مبتذل و فيلمهاى نامشروع دارند چگونه است؟ اگر امر به معروف و نهى از منكر باعث مسخره خود آمر و ناهى شود چطور است؟
جواب: اگر تماس موجب تشويق و يا بى اعتنايى به حرام باشد، جايز نيست.

سؤال 950 :شخصى يكى از اقوامش علاوه بر تارك الصلاة بودن، به بعضى از مقدسات بى احترامى مى كند و او براى احترام پدر و مادر حرفى به او نمى زند ولى قلباً از او ناراضى و ناراحت است، آيا همين مقدار در نهى از منكر كافى است؟
جواب: اگر مى توانيد او را نصيحت كنيد و امر به معروف و نهى از منكر نماييد و ناراحت شدن پدر و مادر مسقط تكليف نمى شود و اگر رفت و آمد با چنين افرادى تأييد آنان باشد ترك كنيد.
(صفحه 237)

كسبهاى حرام

پاسور و شطرنج

سؤال 951 :بازى كردن با پاسور چه حكمى دارد؟
جواب: اگر از آلت قمار بودن خارج شده باشد و برد و باختى در كار نباشد، مانعى ندارد.

سؤال 952 :آيا بازى كردن با شطرنج حرام است؟
جواب: اگر از آلت قمار بودن خارج شده باشد و برد و باختى در كار نباشد، مانعى ندارد.

سؤال 953 :ورزشى كه در آن برد و باخت مطرح است، مثل مسابقات فوتبال، واليبال، كشتى و... چه صورتى دارد؟ آيا حلال است يا حرام؟
جواب: شرط بندى و برد و باخت حرام است. بلى اگر شرط بندى نشود، ولى جايزه اى به برنده بدهند، اشكالى ندارد.

سؤال 954 :بيشتر اوقات مشاهده مى شود كه بعضى در مسابقات فوتبال، واليبال، بخصوص پينگ پنگ، مبلغ 40 يا 50 تومان پول مى سپارند و روى آن شرط بندى مى كنند و هرگروه يا تيمى كه برنده مى شود، با آن پول ميوه يا شيرينى خريدارى كرده و مى خورند; آيا اين بازى حكم قمار را دارد يا خير؟
جواب: شرط بندى و گرفتن و دادن پول، حرام است.
(صفحه 238)

ريش تراشى

سؤال 955 :حكم تراشيدن ريش با تيغ چيست؟ موهاى روى گونه چطور؟
جواب: تراشيدن ريش بنابر احتياط واجب حرام است ولى تراشيدن موهاى روى گونه، مانعى ندارد.

سؤال 956 :تراشيدن موهاى صورت كه هنوز بطور كامل درنيامده و جلوه ناموزونى دارند، چه صورتى دارد؟
جواب: خلاف احتياط وجوبى است.

سؤال 957 :تراشيدن ريش و ماشين كردن آن، چه حكمى دارد؟
جواب: تراشيدن و ماشين كردن كه در حكم تراشيدن باشد، بنابر احتياط واجب جايز نيست.

سؤال 958 :آيا مى توان براى رشد بهتر ريش، آن را با تيغ تراشيد، افرادى كه در اثر نتراشيدن ريش، در صورت خود احساس خارش مى كنند، چطور؟
جواب: در هيچ يك از دو صورت جايز نيست، بنابر احتياط وجوبى.

سؤال 959 :اينجانب در كارم با گرد و غبار سر كار دارم، ريش صورتم را تا چه اندازه مى توانم بزنم؟
جواب: با ديگران در اين حكم فرقى نداريد.

سؤال 960 :گفته مى شود كه هيچ مردى اجازه ندارد از اول عمرش تا آخر عمرش صورتش را با تيغ بتراشد، مگر اين كه موردى پيش آيد و مثلا مريض شود و لازم باشد كه صورتش را تيغ بتراشد.
اولا: تقاضا دارم كه بنويسيد آيا اين مطلب مطابق با فتواى جنابعالى است يا خير؟
ثانياً: آيا مرد جوانى كه حدود 18 ـ 19 سال سن دارد، اجازه دارد كه فقط به منظور روييدن مو در صورتش (ريش و سبيل) و بهتر روييدن آن، صورتش را دو يا سه بار با تيغ بتراشد يا خير؟ در مورد تراشيدن سبيل چه مى فرماييد؟