فهرست مطالب

(صفحه 476)

مسائل متفرقه ارث

سؤال 1811 :پدرم چند سال قبل براى حج نام نويسى كرد. ولى قبل از رسيدن نوبت او فوت كرد و قيد كرده كه فرزند بزرگ او به جاى او به حج برود و من كه فرزند بزرگ او بودم با مخارج خود به حج رفتم، آيا مى توانم مقدارى را كه خرج كرده ام از مال او قبل از تقسيم بردارم؟
جواب: در فرض سؤال، اگر حج در ذمه پدر شما مستقر بوده است، يعنى خودش سابقاً مى توانسته مشرف شود و مسامحه كرده تا فوت كرده است. در اين صورت مخارج حج او از اصل تركه برداشت مى شود. و بقيه هرچه ماند بين تمام ورثه كما فرض الله تقسيم مى شود. و اگر مستقر نبوده ولى وصيت به حج كرده است، در اين صورت مخارج حج از ثلث تركه برداشت مى شود. پس اگر ثلث اموال به مقدار حج بوده، ورثه حق مخالفت ندارند. و پس از برداشت مخارج حج طبق معمول و متعارف بقيه اموال بين همه ورثه كما فرض الله تقسيم مى شود. و اگر ثلث اموال به قدر حج بلدى نبوده، باز در صورتى كه ورثه اجازه برداشت مخارج حج بلدى را داده باشند، فعلا نمى توانند از سهم الارث شما كم كنند. ولى اگر اجازه نداده اند و شما به ميل خود و از پول شخصى خود خرج كرده ايد فعلا نمى توانيد مخارج زايد بر ثلث را از اموال برداريد. و در اين فرض حق با برادرها مى شود.

سؤال 1812 :بيست و يك سال پيش پدرم كه 12 وارث كوچك و بزرگ داشته فوت كرد و شش هزار تومان كل ثروتش بود كه چهار هزار تومان او خرج كفن و دفن او شد. و مابقى را كه دو هزار تومان بود، همان سال اوّل خرج چهار وارث تحت تكفل خود كردم. و زندگى بعدى آنها را خودم تأمين كردم. حالا اينها از من تقاضاى ارث پدرى مى كنند، آيا من بدهكار هستم؟ و اگر هستم همان شش هزار تومان را يا بيشتر؟
جواب: در صورتى كه ماترك پدرى با موافقت ورثه خرج شده باشد، حق ارث ندارند. در غيراين صورت همان شش هزار تومان بايد بين همه تقسيم مى شود.

سؤال 1813 :اگر ميّت ضمان مالى به ذمه اش باشد، آيا ديون از اصل تركه پرداخت
(صفحه 477)
مى گردد؟ و يا صبر كنند تا بچه هاى صغير بالغ گردند؟ و يا ولىّ آنها ضامن است؟
جواب: چنانچه وصى معين نكرده باشد، حاكم شرع يا نماينده او ديون را از اصل تركه مى پردازد.

سؤال 1814 :مادر ما چند سال زودتر از پدرمان فوت كرده است. مقدارى طلا داشته كه نزد پدرمان بوده است كه نمى دانيم خودش خريده يا پدرمان برايش خريده است. و پدرمان بعد از ازدواج مجدد، فعلا از دنيا رفته است حكم تقسيم طلاها چگونه است؟
جواب: ربع طلا از مادر به پدرتان، و از پدر به ورثه او كه از جمله زن دوم است مى رسد. و سه ربع ديگر طلا به شما و خواهر و برادر شما تعلق مى گيرد.

سؤال 1815 :خانمى فوت كرده، و مقدارى اثاثيه و هدايايى كه اقوام و فاميل به آنها داده اند باقيمانده است، لطفاً بفرماييد چه چيزهايى ارث خانم محسوب مى شود؟ و چه چيزهايى متعلق به شوهر وى مى باشد؟
جواب: جهيزيّه كه پدر به دخترش داده ظاهراً تمليك دختر شده، و ارث او مى شود. و هدايايى كه معلوم است زنانه است، مثل طلا و لباس زنانه هم مال زن و ارث مى شود. و هداياى مردانه هم مال شوهر است. و هدايايى كه براى زندگى مشترك استفاده مى كنند نصف مى شود، نصف آن متعلق به شوهر است و نصف ديگر آن ارث مى شود. و هدايايى هم كه معلوم نيست از كدام دسته است، مصالحه كنند.

سؤال 1816 :مادر مقدارى آب داشته است كه چند سهم آن دست يكى از فرزندانش بوده است و بعد از وفات مادر هم به همين صورت بوده است. فعلا كه قصد تقسيم دارند فرزند مزبور ادعاى حق دسترنج چند ساله را مى كند، آيا دسترنج حق او است؟
جواب: اگر حفظ و نگهدارى آب و مجراى آن هزينه اى براى اين فرزند نداشته، و مادر هم نگفته مبلغى بعنوان دسترنج به او بدهيد، او حق مطالبه دسترنج ندارد، و اگر اختلافى وجود دارد به دادگاه مراجعه شود، تا حل و فصل گردد.

سؤال 1817 :مادر اينجانب 45 سال قبل در ازدواج اول خود در شهرستان ديگرى داراى
(صفحه 478)
فرزندى شده است كه فعلا برادر من مى باشد. ولى در شناسنامه او قيد نشده است. حال چگونه مى توانم برادرى خود را ثابت كنم؟ و اگر او قبول نكرد، من چه وظيفه اى دارم؟
جواب: نسبت با دو شاهد عادل يا شهرت اگر مفيد علم و يا اطمينان باشد ثابت مى شود. و او بايد سخن شما را در صورت داشتن دو شاهد عادل قبول كند و اگر متقاعد نشد، مشكل شرعى خاصى ايجاد نمى كند. البته شما بايد به وظايف برادرى عمل كنيد.

سؤال 1818 :اگر كارمند دولت غير اسلامى بميرد، و دولت بعنوان حقوق بازنشستگى مبلغى را به خانواده او بدهد، آيا آن هم ميراث خواهد بود؟ و اگر در زندگانى ميّت از حقوق ماهيانه او اين مبلغ كسر نشده باشد، آيا بين وراث تقسيم مى شود؟
جواب: اگر دولت مزبور مقررات خاصى دارد، طبق همان عمل شود. والاّ اگر براى ميت مى دهند، مانند ديه كما فرض الله تقسيم شود.

سؤال 1819 :ارث بچه اى كه در كودكى بعد از پدر بميرد، چگونه حساب مى گردد؟ و همچنين فوت بعد از مادر؟
جواب: ارثى كه از پدر يا مادر به او رسيده، به وارث آن بچه خواهد رسيد.

سؤال 1820 :اينجانب هشت سال پيش به علت اختلاف خانوادگى همسرم را طلاق دادم، و بنا شد مهريه و جهيزيه را بدهم. ولى مراجعه نكرد، تا در اثر تصادف فوت كرد. وظيفه من چيست؟
جواب: لازم است مهريّه و جهيزيّه را به وارث يا وارثهاى او بدهيد. اعم از فرزندان و پدر و مادر او. اگر داراى پدر و يا مادر و يا هردو باشد.

سؤال 1821 :خواهرم كه حق ارث پدرى از من طلبكار بود موقع احتضار با حضور فرزندانش به اينجانب بخشيد. حالا اگر اولاد او ادعاى حق كنند، چه بايد كرد؟
جواب: از خصوصيّت مورد سؤال اطلاع ندارم. اگر واقعاً خواهر حق خود را با شرايط مربوط به بخشش به شما بخشيده، متعلق به شما است. و اگر مورد اختلاف است احتياج به مرافعه شرعيه دارد.
(صفحه 479)
سؤال 1822 :زنى كه شوهرش فوت شده، و ورثه او عبارت از دو فرزند صغير و پدر و مادرش مى باشند. و هدايايى است كه از طرف بستگان زوجه در موقع ازدواج برده شده، آيا اين هدايا به زوجه تعلق دارد يا خير؟
جواب: هدايايى كه به حساب زوجه و براى او آورده اند، به زوجه تعلّق دارد. جزء تركه شوهر محسوب نمى شود.

سؤال 1823 :در مورد امتياز آب و برق و تلفن و گاز و غير ذلك حكم چگونه است، منقول است يا غير منقول؟
جواب: در مورد سؤال احوط مصالحه است.

سؤال 1824 :زنى فوت كرده مهريه و جهيزيه ماترك اوست. ورثه او عبارتند از شوهر و پدر و مادر و يك دختر. چگونه ماترك را تقسيم كنند؟
جواب: در فرض، سؤال شوهر ربع و ابوين هريك، يك ششم ارث مى برند و باقى متعلّق به دختر است. يعنى اموال متوفى در فرض سؤال به 12 قسمت تقسيم مى شود و سه قسمت به شوهر و پدر و مادر هر يك دو قسمت مى رسد و پنج قسمت باقيمانده سهم دختر مى شود.

سؤال 1825 :زمين مزروعى و باغ و اشجار چگونه به ارث مى رسند؟ و سهميّه پسر و دختر و همسر چگونه است؟
جواب: زوجه از زمين ارث نمى برد ولى از قيمت اشجار و زراعت موجود در زمين هنگام فوت ارث مى برد. و فرزندان كما فرض الله پسر دو برابر دختر ارث مى برد. چه در زمين و باغ و چه در منقولات.

سؤال 1826 :شخصى فوت مى كند كه چيزى ندارد. و وارثى هم ندارد مگر همسرش. ولى مقدارى قرض دارد، و همچنين مهر زنش را نپرداخته است. اين شخص سهم الارث پدرى دارد كه هنوز تقسيم نشده است و حدود چهارصد تومان مى شود كه مادرش با رضايت بقيه وارثين در خانه موروثى پدرى ساكن است، آيا مى شود خانه را از مادر گرفته و تقسيم كرده و دين و مهر زوجه متوفى را پرداخت؟
(صفحه 480)
جواب: بلى، سهم الارث پدرى متوفى كه چهارصد تومان است لازم است فوراً به طلبكار و زوجه نسبت به سهم هريك تقسيم شود. و در صورت مطالبه تأخير جايز نيست.

سؤال 1827 :در 25 سال پيش پسر بزرگ خانواده مبلغ 000/20 تومان جهت تكميل ساختمانى كه 000/150 تومان ارزش داشت، پرداخته است. فعلا اين شخص علاوه بر سهم الارث خود از خانه، نسبت به آن بيست هزار تومان چه سهمى دارد؟
جواب: پسر بزرگ چنانچه مبلغ مزبور را به عنوان قرض پرداخته باشد، تنها همان مقدار را يعنى 000/20 تومان را علاوه بر سهم الارث خود استحقاق دارد. ولى اگر رايگان داده است نسبت به آن هيچ حقى ندارد. و اگر به عنوان شراكت داده باشد، علاوه بر سهم الارث خود، به نسبت پولى كه آن روز داده از عين ساختمان حق دارد.

سؤال 1828 :پدرى در زمان حيات و سلامت كامل، منزل مسكونى خود را به نام كوچكترين دختر خود كه صغير هم بوده كرد. و فعلا پدر و مادر فوت كرده اند. و در وصيت نامه اشاره اى به منزل نشده، تكليف چيست؟
جواب: منزل اختصاص به دختر دارد. و ساير ورثه سهمى در آن ندارند.

سؤال 1829 :كسى كه از دنيا رفته و داراى فرزندان صغير است، آيا رفتن به خانه آنها براى فاتحه خوانى و تصرفات متعارف در آن اشكال دارد؟
جواب: اگر رفت و آمد به صلاح ايتام باشد، مانعى ندارد.

سؤال 1830 :آيا برادران پدر و مادرى مى توانند خواهران را از ارث پدر، اعم از منقول و غير منقول مانند جنگل و زمين كشاورزى منع كنند؟
جواب: برادر و خواهر در يك طبقه وارثند. و هيچكدام نمى توانند ديگرى را محروم كند.

سؤال 1831 :شخصى خانه خود را فروخته تا بدهيهاى خود را بدهد و خانه كوچكترى بخرد.