رساله توضيح المسائل

مسأله : اگر به قصد بيرون آمدن منى كارى بكند در صورتى كه منى از او بيرون نيايد روزه اش باطل نمى شود.

مسأله : اگر روزه دار بدون قصد بيرون آمدن منى با كسى بازى و شوخى كند و منى از او خارج شود، در صورتى كه عادت داشته كه با اينگونه كارها منى از او بيرون مى آمده، روزه اش باطل است، و اگر عادت نداشته كه با اين كارها از او منى خارج شود و اتفاقاً خارج شده باز روزه اش باطل است، مگر اينكه اطمينان داشته باشد كه منى از او خارج نمى شود.

(5 ـ دروغ بستن به خدا و پيغمبر)

مسأله : اگر روزه دار بگفتن يا بنوشتن با باشاره و مانند اينها بخدا و پيغمبر و جانشينان آن حضرت عمداً نسبت دروغ بدهد اگر چه فوراً بگويد دروغ گفتم يا توبه كند; روزه او باطل است، و احتياط واجب آن است كه ساير پيغمبران و جانشينان آنان، و حضرت زهرا سلام الله عليها هم در اين حكم فرقى ندارند.

مسأله : اگر بخواهد خبرى را كه نمى داند راست است يا دروغ نقل كند، نبايد خودش آن را به طور جزم بگويد ولكن اگر خودش هم به طور جزم خبر بدهد روزه اش باطل نمى شود گر چه ظن به كذب خبر يا احتمال كذب خبر را بدهد.

مسأله : اگر چيزى را باعتقاد اينكه راست است از قول خدا يا پيغمبر نقل كند، و بعد بفهمد دروغ بوده روزه اش باطل نمى شود.

مسأله : اگر بداند دروغ بستن به خدا و پيغمبر روزه را باطل مى كند و چيزى را كه مى داند دروغ است بآنان نسبت دهد، و بعداً بفهمد آنچه را كه گفته راست بوده روزه اش صحيح است.

مسأله : اگر دروغى را كه ديگرى ساخته عمداً بخدا و پيغمبر و جانشينان پيغمبر نسبت دهد روزه اش باطل مى شود، ولى اگر از قول كسى كه آن دروغ را ساخته نقل كند روزه او باطل نمى شود.

مسأله : اگر از روزه دار بپرسند كه آيا پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم چنين

مطلبى فرموده اند و او جائى كه در جواب بايد بگويد نه، عمداً بگويد بلى، يا جائى كه بايد بگويد بلى عمداً بگويد نه روزه اش باطل مى شود.

مسأله : اگر از قول خدا يا پيغمبر حرف راستى را بگويد بعد بگويد دروغ گفتم، يا در شب دروغى را به آنان نسبت دهد، و فرداى آن روز كه روزه مى باشد بگويد آنچه ديشب گفتم راست است روزه اش باطل مى شود.

(6 ـ رساندن غبار غليظ به حلق)

مسأله : رساندن غبار غليظ بحلق روزه را باطل مى كند، چه غبار چيزى باشد كه خوردن آن حلال است مثل آرد، يا غبار چيزى باشد كه خوردن آن حرام است، مثل خاك.

مسأله : احتياط واجب آن است كه روزه دار بخار غليظ، و دود سيگار و تنباكو و مانند اينها را هم به حلق نرساند.

مسأله : اگر مواظبت نكند و غبار يا بخار يا دود و مانند اينها داخل حلق شود چنانچه اطمينان داشته كه بحلق نمى رسد روزه اش صحيح است، و اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند يا بى اختيار غبار و مانند آن بحلق او برسد اشكال ندارد.

(7 ـ فرو بردن سر در آب)

مسأله : اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگر چه باقى بدن او از آب بيرون باشد، بنابر احتياط واجب روزه او باطل مى شود ولى اگر تمام بدن را آب بگيرد، و مقدارى از سر بيرون باشد روزه باطل نمى شود.

مسأله : اگر نصف سر را يك دفعه و نصف ديگر آنرا دفعه ديگر در آب فرو برد روزه اش باطل نمى شود.

مسأله : اگر شك كند كه تمام سر زير آب رفته روزه اش صحيح است.

مسأله : اگر تمام سر زير آب برود ولى مقدارى از موها بيرون بماند روزه اش باطل مى شود.

مسأله : احتياط واجب آن است كه سر را در آب مضاف به خصوص گلاب فرو

نبرد، ولى در چيزهاى ديگرى كه روان است اشكال ندارد.

مسأله : اگر روزه دار بى اختيار در آب بيفتد و تمام سر او را آب بگيرد يا فراموش كند كه روزه است، و سر در آب فرو برد روزه او باطل نمى شود.

مسأله : اگر عادتاً با افتادن در آب سرش زير آب مى رود، چنانچه با توجه باين مطلب خود را در آب بيندازد و سرش زير آب برود روزه اش ـ بنابر احتياط واجب ـ باطل مى شود.

مسأله : اگر فراموش كند كه روزه است و سر را در آب فرو برد يا ديگرى به زور سر او را در آب فرو برد; چنانچه در زير آب يادش بيايد كه روزه است، يا آنكس دست خود را بردارد، بايد فوراً سر را بيرون آورد، و چنانچه بيرون نياورد بنابر احتياط واجب روزه اش باطل مى شود.

مسأله : اگر فراموش كند كه روزه است و به نيت غسل سر در آب فرو برد، روزه و غسل او صحيح است.

مسأله : اگر بداند كه روزه است، و عمداً براى غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معين باشد، بنابر احتياط واجب بايد دوباره غسل كند، و روزه را هم بايد بنابر احتياط واجب قضا نمايد، و اگر روزه مستحب يا روزه واجبى باشد كه مثل روزه كفّاره وقت معينى ندارد، غسل صحيح و روزه بنابر احتياط واجب باطل مى باشد.

مسأله : اگر براى آن كه كسى را از غرق شدن نجات دهد سر را در آب فرو برد، اگر چه نجات دادن او واجب باشد روزه اش ـ بنابر احتياط واجب ـ باطل مى شود.

(8 ـ باقيماندن بر جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبح)

مسأله : كسى كه بخواهد روزه ماه مبارك رمضان يا قضاى آن را بگيرد نبايد تا اذان صبح عمداً در حال جنابت باقى بماند بنابراين اگر عمداً غسل نكند و در تنگى وقت تيمم نيز نكند روزه اش باطل است. بقاى عمدى بر جنابت در روزه هاى ديگر چه واجب باشد يا مستحب ضررى براى روزه ندارد.

مسأله : اگر در روزه ماه رمضان و قضاى آن تا اذان صبح غسل نكند، و تيمم هم ننمايد ولى از روى عمد نباشد مثل آن كه ديگرى نگذارد غسل و تيمم كند، روزه اش صحيح است.

مسأله : كسى كه جنب است و مى خواهد روزه ماه رمضان يا قضاى آن را بگيرد چنانچه عمداً غسل نكند تا وقت تنگ شود، مى تواند با تيمم روزه بگيرد و صحيح است.

مسأله : اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند، و بعد از يك يا چند روز يادش بيايد، بايد روزه آن روزها را قضا نمايد، و اگر بعد از چند روز يادش بيايد، روزه هر چند روزى را كه يقين دارد جنب بوده قضا نمايد، مثلاً اگر نمى داند سه روز جنب بوده يا چهار روز، بايد روزه سه روز را قضا كند.

مسأله : كسى كه در شب ماه رمضان براى هيچ كدام از غسل و تيمم وقت ندارد اگر خود را جنب كند روزه اش باطل است، و قضا و كفاره بر او واجب مى شود. ولى اگر براى تيمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب كند با تيمم روزه او صحيح است، گناهكار هم حساب نمى شود.

مسأله : كسى كه در شب ماه رمضان جنب است، و مى داند كه اگر بخوابد تا صبح بيدار نمى شود، نبايد بخوابد، و چنانچه بخوابد، و تا صبح بيدار نشود، روزه اش باطل است، و قضا و كفّاره بر او واجب مى شود.

مسأله : هرگاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد، و بيدار شود، اگر احتمال بدهد كه اگر دوباره بخوابد براى غسل بيدار مى شود مى تواند بخوابد در صورتى كه عادتاً خواب نمى ماند.

مسأله : كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مى داند يا احتمال مى دهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود، چنانچه تصميم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند، و با اين تصميم بخوابد و تا اذان خواب بماند روزه اش صحيح است.

مسأله : كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مى داند يا احتمال مى دهد كه اگربخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود، چنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بيدار شدن بايد غسل كند، در صورتى كه بخوابد، و تا اذان صبح خواب بماند روزه اش صحيح است.

مسأله : كسى كه در شب ماه رمضان جنب است، و مى داند يا احتمال مى دهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود، چنانچه نخواهد بعد از بيدار شدن غسل كند، يا ترديد داشته باشد كه غسل كند يا نه، در صورتى كه بخوابد و بيدار نشود روزه اش باطل است.

مسأله : اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بيدار شود و بداند يا احتمال دهد كه اگر دوباره بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود، و تصميم هم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بيدار نشود، بايد آن روز را قضا كند، و همچنين است اگر از خواب دوم بيدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد، و بنابر احتياط واجب در خواب سوم كفاره هم لازم است.

مسأله : خوابى را كه در آن محتلم شده نبايد خواب اول حساب كرد بلكه اگر از آن خواب بيدار شود، و دوباره بخوابد خواب اول حساب مى شود.

مسأله : اگر روزه دار در روز محتلم شود، واجب نيست فوراً غسل كند گرچه احتياط مستحب آن است كه فوراً غسل كند.

مسأله : هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده است، اگر چه بداند پيش از اذان محتلم شده، روزه او صحيح است.

مسأله : كسى كه مى خواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد هرگاه تا اذان صبح جنب بماند اگر چه از روى عمد نباشد روزه او باطل است.

مسأله : كسى كه مى خواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد اگر بعد از اذان صبح بيدار شود، و ببيند محتلم شده، و بداند پيش از اذان محتلم شده است چنانچه وقت قضاى روزه تنگ است مثلاً پنج روز روزه قضاى رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است، احتياط واجب آن است كه هم آنروز را روزه بگيرد هم عوض آنرا بعد از رمضان، و اگر وقت قضاى روزه تنگ نيست بايد روز ديگرى روزه بگيرد.

مسأله : اگر در روزه ماه مبارك رمضان محتلم شود، مى تواند قبل از غسل استبراء كند، ولى اگر غسل كرد، بعد از غسل در صورتى كه بداند منى از او خارج مى شود، نبايد استبراء كند.