احـكام ارث

مسأله : افراد به دو واسطه از متوفى ارث مى برند: الف: نسبى ب: سببى.

الف: وارث نسبى يعنى كسانى كه با متوفى نسبت فاميلى دارند و به سه دسته عمده تقسيم مى شوند كه هر دسته را يك طبقه ميگويند وتا يك نفر از طبقه اول باشد افراد طبقه دوم ارث نميرند.

ب ـ وارث سببى يعنى كسانى كه به سبب ازدواج ارث مى برند و در كنار وراث نسبى و همراه آنها ارث مى برند و تفصيل آن بعداً بيان مى شود.

(ارث طبقه اول)

مسأله : طبقه اول عبارتند از پدر ـ مادر ـ فرزندان ـ فرزندان آنها (نوه) به تفصيلى كه بيان مى شود.

مسأله : اگر وارث فقط يك نفر از طبقه اول باشد همه مال ميت به او مى رسد بنابر اين اگر پدر يا مادر يا يك پسر يا يك دختر تنها وارث باشد تمام مال ميت به او مى رسد.

مسأله : اگر وارث دو نفر از طبقه اول باشند:

الف ـ دو پسر: كه مال ميت بين آنها بالسويه تقسيم مى شود.

ب ـ دو دختر: كه مال ميت بين آنها بالسويه تقسيم مى شود.

ج ـ يك پسر و يك دختر: كه سهم دختر 31 وسهم پسر 32 مى شود.

د ـ پدر يا مادر و يك پسر: سهم پدر يا مادر 61 و بقيه سهم پسر مى شود.

هـ ـ پدر يا مادر و يك دختر: سهم پدر يا مادر 41 وبقيه سهم دختر مى شود.

و ـ پدر و مادر: تفصيل آن بيان مى شود.

مسأله : اگر وارث همسر ميت و يك نفر از طبقه اول باشند:

الف: پدر يامادر و شوهر: سهم شوهر 21 و بقيه سهم پدر يا مادر مى شود.

ب: پدر يا مادر و زن: سهم زن 41 و بقيه سهم پدر يا مادر مى شود.

ج: يك پسر يا يك دختر و شوهر: سهم شوهر 41 وبقيه به پسر يا دختر مى رسد.

دـ يك پسر يا يك دختر وزن سهم زن 81 وبقيه به پسر يا دختر مى رسد.

مسأله : اگر وارث فقط پدر ومادر باشند:

الف: اگر متوفى حد اقل دو برادر يا چهار خواهر يا يك برادر پدرى داشته باشد هر چند با وجود پدر و مادر ارث نمى برند ولى نمى گذارند مادر بيش از 61 ارث ببرد و اينها را حاجب مى گويند بنابر اين سهم مادر 61 و بقيه به پدر مى رسد.

ب: اگر مادر حاجب نداشته باشد سهم مادر 31 و بقيه به پدر ميرسد.

مسأله : اگر وارث پدر و مادر و يك دختر باشند:

الف ـ اگر مادر حاجب داشته باشد سهم او 61 ميشود وسهم پدر هم 61 و سهم دختر21 مى شود و 61 باقيمانده بين پدر و دختر تقسيم مى شود و از چهار قسمت يك قسمت به پدر وبقيه به دختر مى رسد بنابر اين مال ميت به 24 قسمت تقسيم مى شود و 4 سهم آن به مادر و 5 سهم به پدر و 15 سهم به دختر متوفى مى رسد.

ب ـ اگر مادر حاجب نداشته باشد مال ميت به 5 قسمت تقسيم ميشود و يك سهم به پدر و يك سهم به مادر و سه سهم بقيه به دختر ميت مى رسد.

مسأله : اگر وارث پدر و مادر و شوهر ميت باشند:

الف ـ اگر مادر حاجب داشته باشد سهم او 61 و سهم شوهر 21 و سهم پدر

متوفى 31 مى شود.

ب ـ اگر مادر حاجب نداشته باشد سهم او 31 و سهم شوهر 21 و سهم پدر ميت 61 مى شود.

مسأله : اگر وارث ميت پدر ومادر ويك پسر باشند

ـ دراين صورت سهم مادر 61 مى شود و فرقى نمى كند كه مادر حاجب داشته باشد يا نداشته باشد و سهم پدر هم 61 مى شود و بقيه مال به پسر ميرسد.

مسأله : اگر وارث ميت پدر و مادر و چند دختر يا چند پسر باشند.

ـ سهم مادر 61 و سهم پدر هم 61 و بقيه مال بين پسرها يا دخترها بالسويه تقسيم مى شود.

مسأله : اگر وارث ميت پدر و مادر و چند پسر ودختر باشند

ـ به مادر 61 و به پدر هم 61 مى رسد و بقيه بين پسرها و دخترها به نحوى تقسيم مى شود كه سهم هر پسر دو برابر سهم هر دختر بشود.

مسأله : اگر وارث ميت پدر يا مادر وچند پسر باشند

ـ سهم پدر يامادر 61 و بقيه مال بين پسرها بالسويه تقسيم مى شود.

مسأله : اگر وارث ميت پدر يا مادر و چند دختر باشند

ـ تمام مال متوفى رابه 5 قسمت تقسيم مى كنند و يك قسمت آنرا به پدر يا مادر مى دهند و بقيه آنرا بين دخترها بالسويه تقسيم مى كنند.

مسأله : اگر وارث پدر يا مادر و چند پسر ودختر باشند

ـ سهم پدر يا مادر 61 مى شود و بقيه مال بين بچه ها بگونه اى تقسيم ميشود كه هر پسر دو برابر هر دختر ارث ببرد.

مسأله : اگر وارث ميت چند پسر يا چند دختر باشند

ـ همه مال بين آنها بالسويه تقسيم مى شود.

مسأله : اگر وارث ميت چند پسر و چند دختر باشند

ـ تمام مال بين آنها بگونه اى تقسيم مى شود كه هر پسر دو برابر هر دختر سهم ببرد مثلا اگر ميت دو پسر و سه دختر داشته باشد مال او به 7 قسمت تقسيم مى شود و هر پسر

2 سهم و هر دختر 1 سهم مى برد.

مسأله : اگر وارث شوهر و پدر و مادر و فرزندان ميت باشند.

ـ سهم شوهر 41 مى شود و به هر يك از پدر و مادر 61 مى رسد وبقيه مال بين بچه هاى ميت طبق مسائل گذشته تقسيم مى شود.

مسأله : اگر وارث زن و پدر و مادر و فرزندان ميت باشند.

ـ سهم زن 81 و سهم پدر و مادر هر يك 61 مى شود و بقيه مال بين بچه هاى ميت طبق مسائل گذشته تقسيم مى شود.

مسأله : اگر تمام فرزندان ميت قبل از او مرده باشند فرزندان آنها (نوه ها) از متوفى ارث مى برند.

ـ نحوه ارث بردن به اين صورت است كه فرض مى شود فرزندان ميت زنده هستند و سهم هر يك را طبق مسائل قبل معين نموده و بين فرزندان آنها تقسيم مى كنيم مثلا اگر ميت يك پسر و يك دختر داشته است 32 اموال ميت به فرزندان پسر او مى رسد (هر چند يك دختر باشد) و 31 اموال او به فرزندان دختر او مى رسد (هرچند پسر باشند).

مسأله : اگر يك يا چند فرزند ميت زنده باشند نوه ها ارث نمى برند هر چند پدر آنها فوت شده باشد و آنها حق ندارند ادعاى سهم الارث پدر خود را در فرض حيات بكنند.

(طبقه دوم نسبى)

مسأله : طبقه دوم عبارتند از جد و جده و برادر و خواهر و فرزندان آنها كه به تفصيل عبارتند از:

الف ـ پدر پدر متوفى (جد پدرى ).

ب ـ پدر مادر متوفى (جد مادرى ).

ج ـ مادر پدر متوفى (جده پدرى ).

د ـ مادر مادر متوفى (جده مادرى ).

هـ ـ برادر و خواهر متوفى كه پدر و مادر آنها با پدر و مادر متوفى يكى باشد (برادر

پدرى و مادرى).

و ـ برادر و خواهر متوفى كه تنها پدر آنها با پدر متوفى يكى باشد (برادر پدرى).

ز ـ برادر و خواهر متوفى كه تنها مادر آنها با مادر متوفى يكى باشد (برادر مادرى).

ح ـ فرزندان برادر و خواهر ميت كه در صورت نبودن برادر و خواهر ميت از او ارث مى برند.

مسأله : همسر متوفى از طبقه دوم نيست ولى در كنار آنها ارث مى برد همانطور كه با طبقه اول ارث مى برد.

مسأله : اگر وارث ميت يك نفر از طبقه دوم باشد تمام مال متوفى به او مى رسد

(اجداد)

مسأله : اگروارث فقط اجداد ميت باشند:

الف ـ اگر جد و جده پدرى باشند سهم جده پدرى 31 و سهم جد پدرى 32 مى شود.

ب ـ اگر جد وجده مادرى باشند مال ميت بين آنها به صورت مساوى تقسيم مى شود.

ج ـ اگر جد وجده پدرى يا يكى از آنها با جد وجده مادرى يا يكى از آنها باشند:

ـ 31 اموال متوفى به جد وجده مادرى مى رسد وبين آنها به صورت مساوى تقسيم مى شود و اگر يكى از آندو باشند همه 31 به او ميرسد و 32 اموال متوفى به جد و جده پدرى مى رسد كه 31 آن به جده مى رسد و32 بقيه سهم جد ميشود و اگر يكى باشد تمام 32 به او ميرسد (حتى اگر جده باشد).

مسأله : اگر وارث اجداد و همسر ميت باشد:

الف ـ اگر وارث جد و جده پدرى و همسر باشند:

ـ اگر همسر شوهر باشد سهم او 21 مى شود و نصف ديگر به ترتيبى كه در قسمت الف مساله قبل بيان شد بين جد و جده تقسيم مى شود.

ـ اگر همسر زن باشد سهم او 41 مى شود و بقيه مال به ترتيبى كه در قسمت الف مساله قبل بيان شد بين جدو جده تقسيم مى شود.